Koniec roku szkolnego 2017/2018. Pierwszy raz bez gimnazjów i z 8-letnią podstawówką

Wspominała również o podwyżkach, które nauczyciele otrzymali w kwietniu 2018. - To miliard dwieście milionów dodatkowych pieniędzy, które przełożyły się na wypłaty 5, 53 proc. podwyżek - wyliczała Zalewska. Przypomniała też o zaplanowanych dwóch kolejnych turach podwyżek.

Zaznaczyła, że poprzez likwidację godzin karcianych, resort zmniejszył pensum nauczycielom (z 20 godzin w tygodniu - 18 przy tablicy i 2 karcianych, do 18 godzin - przyp. red).

Przypomniała o programie dostarczenia szkołom szerokopasmowego internetu, e-legitymacjach, bezpłatnym dostępnie do podręczników czy objęciu 6-latków w przedszkolach subwencją oświatową. Jak wyliczyło MEN, tylko na ten ostatni cel samorządy otrzymały dodatkowo subwencję w roku 2017 w kwocie 1,429 mld zł, a w 2018 w kwocie 1,612 mld zł. 

Spacer przez pole minowe  

Jak z perspektywy ostatnich dziesięciu miesięcy na to, co się wydarzyło w szkolnych murach, patrzą samorządowcy? Anna Grygierek, zasiadająca w zarządzie Związku Gmin Wiejskich RP burmistrz Strumienia nie ukrywa, że oświata jest tak specyficznym zagadnieniem, w którym nie ma jednego rozwiązania na to, by wszyscy byli zadowoleni.

- Każde miasto czy gmina mają swój szczególny charakter. Są miejscowości, które po wejściu w życie reformy oświaty poradziły sobie - pod kątem lokalowym, organizacyjnym czy finansowym - z wprowadzeniem zmian, ale i takie, dla których okazała się ona nie do przejścia - komentuje Grygierek. Zaś samo wprowadzanie zmian porównuje do spaceru po polu minowym. - Cały czas musieliśmy uważać, by nie wejść ma minę, bo mierząc się z reformą, musieliśmy zrobić wszystko, by nie skrzywdzić dzieci i nauczycieli - przyznaje.

Podkreśla, że dodatkowe pieniądze, jakie trafiły do JST z budżetu państwa, to jedynie kropla w morzu samorządowych potrzeb ale również oczekiwań mieszkańców.

- Ze względu na zmianę systemu był to trudny rok dla polskiej oświaty. Przede wszystkim musieliśmy zagwarantować warszawskim uczniom i młodszym dzieciom jak najlepsze warunki w szkołach i przedszkolach. To był ogromny wysiłek organizacyjny - komentuje z kolei Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezydent Warszawy. - Mimo to wprowadziliśmy bezpłatną komunikację miejską dla uczniów, znieśliśmy opłaty za pobyt w przedszkolu. Uruchomiliśmy nowe przedszkola i żłobki, rozbudowaliśmy szkoły. Realizowaliśmy nowatorskie projekty, na przykład rozwijające przedsiębiorczość czy pomagające w wyborze ścieżki zawodowej - wymienia. 

Jacek Majchrowski, prezydent Krakowa pytany o największe wyzwanie obecnej kadencji wskazał na reformę oświaty. Jednak przyznał, że w Krakowie samorząd poszedł inną drogą. - Uznaliśmy, że nie będziemy protestować, jak wiele samorządów, tylko - skoro decyzja o reformie zapadła - solidnie się do jej wprowadzenia przygotujemy dla dobra dzieci. Wzięliśmy na siebie cały ciężar przeprowadzenia konsultacji społecznych i bardzo trudnych rozmów z rodzicami i nauczycielami. To niewdzięczna rola, ponieważ teraz niezadowolenie rodziców np. z przepełnionych szkół podstawowych, w których przybył rocznik, jest kierowane w stronę miasta, a nie ministerstwa…- mówił w rozmowie z nami. 

Słodko-gorzkie zmiany

Marek Pleśniar, dyrektor biura Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty poproszony o ocenę ostaniach zmian w oświacie, mówi tak: - Dla nauczycieli był to bardzo pracowity rok. Nie mam przekonania, że włożony przez nas wysiłek przełoży się na lepszą edukację uczniów. 

Przyznaje, że dawno nie było roku, w którym nauczyciele czy dyrektorzy szkół musieliby się zmierzyć z tak ogromną skalą zmian w przepisach prawa, bez związku z jakością edukacji. - Od pierwszych dni września wszyscy pracujemy nad wprowadzaniem kolejnych zmian administracyjnych dotyczących nauczycieli, a nie nad tym, na czym powinniśmy się skupiać, czyli nad rozwojem naszych uczniów. Dzieje się tak nie dlatego, że nie chcemy, ale nie mamy kiedy z nimi pracować - komentuje. Jednocześnie przypomina, że jednym z postulatów zapowiadanych przez Annę Zalewską miało być odbiurokratyzowanie polskiej szkoły. - To, co działo się w minionym roku szkolnym, nijak się ma do tych zapowiedzi - komentuje.

Wskazuje, że najnowszy problem, z jakim teraz mierzy się środowisko oświatowe, to wykonanie zapisów podpisanego pod koniec maja rozporządzenia dotyczącego oceny pracy nauczycieli. Nowe przepisy precyzują, że kryteria oceny nauczycieli - zgodnie z wytycznymi zawartymi w ustawie - ma określić Minister Edukacji Narodowej w rozporządzeniu, wskaźniki oceny zaś - dyrektor każdej szkoły w regulaminie. 

- Dla wszystkich to gigantyczny problem, który w żaden sposób nie wpłynie na jakość edukacji - kwituje. Jednak, jego zdaniem największymi przegranymi reformy oświaty są uczniowie, którzy obserwują, jak nauczyciele i samorząd co chwilę muszą gasić kolejne pożary w oświacie. 

ZNP domagało się odwołania szefowej MEN oraz wyszło na ulice walczyć o wyższe podwyżki. (fot.znp.edu.pl)

Nieco inną opinię na efekty reformy ma Lesław Ordon, przewodniczący Regionalnego Sekretariatu Nauki i Oświaty NSZZ Solidarność w Katowicach. - Samorządy poradziły sobie ze zmianami, uczniowie uczą się bez przeszkód. Obawy, że reforma spowoduje chaos i bałagan oraz, że stracą na niej dzieci okazały się płonne. Mimo to zmiany, jakie zaszły nie tylko są "słodkie". Są "słodko-gorzkie" - komentuje w rozmowie z nami. O co chodzi? 

- Kłopotliwa okazała się między innymi kwestia podwyżek. Choć coś drgnęło, to Solidarność domagała się 15 procentowej podwyżki na raz. Nie cieszy nas rozłożenie jej na trzy lata - tłumaczy. - W tej kwestii czujemy się oszukani - przyznaje.

Ordon negatywnie ocenia również pomysł wydłużenia awansu zawodowego oraz wspomnianą przez Pleśniara ocenę pracy nauczycieli. - Są to skandaliczne propozycje. Z prośbą o wycofanie lub zmianę zasad oceniania napisaliśmy do premiera Mateusza Morawieckiego. Liczymy, że na nasz apel spojrzy przychylnie - mówi Ordon.

Patrząc na działania nauczycieli, warto przypomnieć, że w ostatnich miesiącach zarówno Związek Nauczycielstwa Polskiego, jak również Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” złożyły wnioski o dymisję szefowej MEN. - Ostatnie miesiące to czas upominania się o spokój w polskiej szkole, przeciwstawianie się pomysłom na dewastację systemu edukacji, ideologizację procesu kształcenia i ograniczenie autonomii nauczycieli - napisali w uzasadnieniu przedstawiciele ZNP.

Fatalny czy dobry rok?

O komentarz poprosiliśmy również rodziców, których uczniowie na własnej skórze "testowali" nową rzeczywistość. - To był fatalny rok - od razu zaznacza Jarosław Michałek z Czeladzi, którego córka zamiast iść do gimnazjum rozpoczęła naukę w klasie siódmej.

- Skoro decyzja o likwidacji gimnazjów zapadła, to nie należało jej wprowadzać w życie tak szybko. To zrodziło wiele niepotrzebnego bałaganu. Podręczniki do szkół dotarły bardzo późno, kilka tygodni po rozpoczęciu roku szkolnego, nowa podstawa programowa jest tak przeładowana, że córka spędza w szkole ponad 40 godzin tygodniowo. A najgorsze dopiero przed nią - komentuje nasz rozmówca.

Chodzi mu o wrzesień 2019 r., kiedy w pierwszych klasach szkół średnich spotkają się dwa roczniki uczniów - ostatni absolwenci gimnazjów i pierwsi absolwenci 8-letniej podstawówki.

- W tym zestawieniu uczniowie, którzy ukończyli teraz 7 klasę będą na przegranej pozycji - uważa pan Jarosław. Nie uspokajają go zapewnienia szefowej MEN, że miejsca starczy dla wszystkich.

- Młodzież nie chce się uczyć w pierwszej lepszej szkole, gdzie od lat brakuje chętnych do nauki i przyjmuje się każdego z łapanki. Wielu uczniów chce kontynuować naukę w najlepszych liceach i technikach, a już wiadomo, że w nich walka o miejsce będzie wyjątkowo zacięta. Często te szkoły nie będą mogły utworzyć dwa razy więcej klas pierwszych, bo po prostu nie ma wystarczającej liczby sal lekcyjnych. Tzw. podwójny rocznik to najgorszy efekt tzw. reformy edukacji, który uderzy w ok. 700 tys. uczniów - stanowczo zaznacza.

W podobnym tonie wypowiada się Justyna Skrobek z Tomaszowa Mazowieckiego. Mama trójki dzieci zapytania o efekt reformy mówi wprost "tragedia".

- Syn jeździ do szkoły na godzinę 7.30 a wraca o 15.40 i tak codziennie. Gonią z materiałem. Teraz skończył szóstką klasę. Już boję się, co będzie za rok jak nagle dojdzie im tyle przedmiotów. Z kolei córka kończy drugą klasę gimnazjum i tu również porażka. Zostają dwie klasy w dużej szkole, bo nie ma gdzie ich przenieść, a połowa nauczycieli - oczywiście ta lepsza - już uciekła z tonącego statku - mówi. 

Bardziej przychylnie na ostatni rok w szkole patrzy Marta Paluch z Krakowa, której córka w zeszłym roku debiutowała w roli uczennicy pierwszej klasy. - Pamiętam, jak córka zaraz na początku pierwszego semestru przyniosła ze szkoły zadanie domowe. "Zaczęło się” - pomyślałam. Ale mimo początkowych problemów, później było już z górki - dzieli się z nami swoimi wrażeniami. - Jesteśmy z mężem bardzo zadowoleni z wychowawczyni, która opiekuje się klasą mojej córki. Jest wymagająca, ale potrafi zmotywować do pracy - dodaje. Przyznaje też, że owszem, cały czas są rzeczy, które budzą jej niepokój, ale udało się je rozwiązać w kontakcie z nauczycielem.

- Sądzę, że jedna rzecz powinna się zmienić, która dotyczy chyba większości szkół, nie tylko w regionie, ale i w Polsce. To jakość jedzenia na stołówce. Mam porównanie z przedszkolem - tam córka nigdy nie narzekała, że było niedobre, zimne i że nic nie zjadła. W szkole zdarzało się praktycznie raz w tygodniu, jak nie częściej - podpowiada, na co MEN powinien zwrócić uwagę. 

Marek, rodzic z Bydgoszczy także jest zadowolony, jego zdaniem PiS w końcu wprowadził porządek w szkole, każdy wie na czym stoi. Ile trwa i kiedy zaczyna się podstawówka, ile liceum, po co jest program i od czego są nauczyciele, a od czego uczniowie.

Wrzesień 2018 - znów idzie nowe

Rok szkolny 2018/2019 rozpocznie się 1 września 2018 dzieci zasiądą w szkolnych ławkach 3 września. Zimową przerwę zaplanowano w terminie 23-31 grudnia. Zaś ferie zimowe potrwają od 14 stycznia do 24 lutego 2019. Datę przyszłorocznego zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych ustalono na 21 czerwca 2019 r. 

Już wiadomo, że nowy rok szkolny pod względem zmian również będzie intensywny. Samorządom zafunduje sporo wyzwań do pokonania. Anna Zalewska zapowiedziała m.in. wejście w życie kolejnych zmian dotykających szkolnictwa branżowego.

Spore novum dotknie niesamorządowe placówki oświatowe, które nie będą mogły zatrudniać nauczycieli na umowy cywilnoprawne. Ustawa o finansowaniu zadań oświatowych dodała do Karty nauczyciela nowy przepis - art. 10a. Wprowadza on od 1 września 2018 nakaz zatrudniania nauczycieli na umowę o pracę. Zmiana dotyczy: publicznych przedszkoli, szkół i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne oraz niesamorządowe osoby prawne, przedszkoli niepublicznych, niepublicznych placówek oraz szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych oraz publicznych, niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego.