Projekt rozporządzenia w sprawie oceny pracy nauczycieli trafił do konsultacji

• Projektowane rozporządzenie w sprawie oceny pracy nauczycieli to konsekwencja czerwcowej nowelizacji ustawy Karta nauczyciela, wprowadzającej m.in. zmiany w awansie zawodowym nauczycieli i w ocenie ich pracy.
• Nowelizacja trafiła do Senatu.
• Rozporządzenie ma wejść w życie 1 września 2022 r., tj. wraz z wejściem w życie nowelizacji Karty nauczyciela w zakresie oceny pracy nauczycieli.

Zgodnie z nowelizacją ustawy Karta nauczyciela, liczba stopni awansu zawodowego zostanie zmniejszona. Zlikwidowane zostaną dwa stopnie awansu: nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy. W systemie - zamiast czterech stopni - będą: nauczyciel początkujący (niemający stopnia awansu zawodowego) i - tak jak obecnie - nauczyciel mianowany i nauczyciel dyplomowany.

Formalnie pierwszym stopniem awansu stanie się stopień nauczyciela mianowanego, o który młody nauczyciel będzie mógł się starać po czterech latach pracy. W tym okresie przez trzy lata i dziewięć miesięcy młody nauczyciel będzie odbywał nie staż, ale "przygotowanie do zawodu".

W związku z wprowadzeniem okresu przygotowania do zawodu zmienią się zasady nawiązywania stosunku pracy z nauczycielem. Przez pierwsze dwa lata będzie on zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony. Po przepracowaniu co najmniej dwóch lat w szkole i uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy nauczyciel będzie zatrudniany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.

Czytaj też: Dłuższa droga do zawodu i wyższe wynagrodzenie. Rząd za zmianami w Karcie nauczyciela

Nauczyciel, który w ciągu sześciu lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nie uzyska stopnia nauczyciela mianowanego, będzie mógł być zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony na jeden rok szkolny. Umowa taka będzie mogła zostać zawarta więcej niż jeden raz.

Ocena pracy nauczyciela będzie mogła być przeprowadzona na wniosek nauczyciela, a także z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny, czyli kuratora oświaty.

Szczegółowe kryteria oceny pracy nauczyciela

W projekcie rozporządzenia określono szczegółowe kryteria oceny pracy nauczyciela. W uzasadnieniu podano, że chodzi o "konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu wykonywania pracy przez nauczycieli, jednolitości i porównywalności ocen pracy nauczycieli oraz rzetelności, obiektywności i sprawności dokonywania tych ocen".

W projekcie rozporządzenia określono szczegółowe kryteria oceny pracy nauczyciela. Kryteria te zostały podzielone na: obowiązkowe (9 kryteriów) i dodatkowe (15 kryteriów).

Obowiązkowe kryteria oceny pracy nauczyciela obejmują:

• poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
• dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki;
• znajomość praw dziecka, w tym praw określonych w konwencji o prawach dziecka, ich realizację oraz kierowanie się dobrem ucznia i troską o jego zdrowie z poszanowaniem jego godności osobistej;
• wspieranie każdego ucznia, w tym ucznia niepełnosprawnego, w jego rozwoju oraz tworzenie warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa ucznia w życiu szkoły oraz środowiska lokalnego;
• kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości posiadanych praw oraz postaw obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej, w tym przez własny przykład nauczyciela;
• współpracę z innymi nauczycielami;
• przestrzeganie przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły oraz wewnętrznych uregulowań obowiązujących w szkole, w której nauczyciel jest zatrudniony;
• poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą, w tym w ramach doskonalenia zawodowego; współpracę z rodzicami.

Kryterium dotyczące współpracy z rodzicami nie będzie brane pod uwagę przy ocenie nauczyciela zatrudnionego w szkole dla dorosłych, w kolegium pracowników służb społecznych, bibliotece pedagogicznej lub w placówce doskonalenia nauczycieli.

Czytaj też: Będą "zdecydowanie wyższe" podwyżki dla początkujących nauczycieli

Ze względu na różnorodność stanowisk nauczycielskich, odmienną specyfikę pracy w różnych typach szkół i predyspozycje nauczyciela dokonujący oceny dyrektor szkoły i oceniany nauczyciel będą wskazywali dodatkowo po jednym kryterium oceny pracy spośród kryteriów dodatkowych.

Kryteria dodatkowe obejmują:

• planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wynikających ze specyfiki szkoły i zajmowanego stanowiska z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia, w tym narzędzi multimedialnych i informatycznych dostosowanych do specyfiki prowadzonych zajęć;
• diagnozowanie potrzeb i możliwości ucznia oraz indywidualizowanie pracy z uczniem; analizowanie własnej pracy, wykorzystywanie wniosków wynikających z tej analizy do doskonalenia procesu dydaktyczno-wychowawczego i opiekuńczego oraz osiąganie pozytywnych efektów pracy;
• wykorzystywanie w pracy wiedzy i umiejętności nabytych w wyniku doskonalenia zawodowego; udział w przeprowadzaniu egzaminów; podejmowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych, programowych lub metodycznych w prowadzeniu zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
• pobudzanie inicjatyw uczniów przez inspirowanie ich do działań w szkole i środowisku pozaszkolnym oraz sprawowanie opieki nad uczniami podejmującymi te inicjatywy;
• prowadzenie oraz omawianie zajęć otwartych dla nauczycieli lub rodziców;
• realizowanie powierzonych funkcji lub innych zadań zleconych przez dyrektora szkoły;
• umiejętność rozwiązywania konfliktów wśród uczniów; umiejętność rozpoznawania i stosowania komunikacji niewerbalnej oraz doskonalenie umiejętności komunikacyjnych;
• opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych lub innych programów wynikających ze specyfiki szkoły lub zajmowanego stanowiska, z uwzględnieniem potrzeb uczniów;
• przeprowadzenie ewaluacji działań wynikających z pełnionej funkcji lub zadań związanych z oświatą realizowanych poza szkołą oraz wykorzystywanie jej wyników do podnoszenia jakości pracy szkoły;
• współpracę z Centralną Komisją Egzaminacyjną lub okręgową komisją egzaminacyjną, w szczególności w charakterze egzaminatora, autora zadań lub recenzenta, placówkami doskonalenia nauczycieli lub uczelniami w zakresie opieki nad studentami odbywającymi praktyki pedagogiczne opiekuńczej;
• inne szczególne osiągnięcia nauczyciela wynikające z jego pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.

Przy ocenie pracy nauczycieli religii dyrektor szkoły powinien dodatkowo uwzględnić ocenę merytoryczną ustaloną przez właściwą władzę kościelną.

Ocena w oparciu o kryteria 

Za spełnienie kryteriów nauczyciel będzie mógł otrzymać: od 0 do 30 punktów - w przypadku obowiązkowego kryterium obejmującego poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych; od 0 do 5 punktów - w przypadku pozostałych obowiązkowych kryteriów i dodatkowych kryteriów.

Nauczyciel będzie mógł maksymalnie otrzymać 80 punktów. Jeśli otrzyma od 90 proc. maksymalnej liczby punktów i powyżej uzyska ocenę wyróżniającą; 75 proc. maksymalnej liczby punktów i powyżej - ocenę bardzo dobrą; 55 proc. maksymalnej liczby punktów i powyżej - ocenę dobrą; poniżej 55 proc. maksymalnej liczby punktów - ocenę negatywną.

Czytaj też: 9 priorytetów polityki oświatowej na nowy rok szkolny. Wśród nich nauka łaciny

Od oceny będzie można się odwołać. W projektowanym rozporządzeniu określono szczegółowy tryb postępowania odwoławczego. Szczegółowo określono też kryteria oceny pracy dyrektora szkoły lub placówki oświatowej.

Rozporządzenie ma wejść w życie 1 września 2022 r., tj. wraz z wejściem w życie nowelizacji Karty nauczyciela w zakresie oceny pracy nauczycieli.