Rekolekcje dla uczniów. Szkoły na bakier z prawem

Nie można zwolnić z zajęć na czas rekolekcji ucznia nieuczęszczającego na religię, nie można też rezygnować z zajęć dydaktycznych i opiekuńczych.
Rekolekcje nie są zajęciami organizowanymi przez szkołę, a zatem ich organizacja nie leży w gestii dyrektorów. Nie powinni oni także angażować nauczycieli w zaprowadzanie uczniów na rekolekcje, np. do kościołów.
Szkoła nie może kontrolować, czy uczeń zwolniony z zajęć faktycznie w rekolekcjach uczestniczy.

"Od lat chyba w większości szkół harmonogram zajęć w tych trzech dniach układają dyrektorzy szkół. Nauczyciele czy chcą, czy też nie, prowadzą uczniów do kościoła, a następnie wracają z nimi na zajęcia szkolne. Uczniowie, którzy nie uczestniczą w rekolekcjach, czekają pod opieką innych nauczycieli na powrót uczniów z kościoła. Istna paranoja. Może wreszcie ktoś z władz organów prowadzących oficjalnie zwróci uwagę, jak te trzy dni powinny przebiegać? Może po prostu kościół rekolekcje zorganizuje o godzinie 17 i nie będzie tego całego sztucznego zamieszania" - to opinia jednej z internautek wyrażona podczas dyskusji o rekolekcjach w szkole na facebookowej grupie "Ja, nauczyciel".

Czytaj więcej

Małopolska kurator oświaty apeluje, by w szkołach pojawiły się portrety Jana Pawła II

Kto ustala termin rekolekcji wielkopostnych dla uczniów?

Rekolekcje wielkopostne mają na celu przygotowanie osób wierzących do świąt wielkanocnych. Ich datę i godzinę określa proboszcz danej parafii. Niestety, zdarza się, że wypada to podczas lekcji.

O tym, jak powinny być zorganizowane rekolekcje, mówi rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.

Uczniowie uczęszczający na naukę religii mają prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych w celu odbycia trzydniowych rekolekcji wielkopostnych, jeżeli rekolekcje te stanowią praktykę danego kościoła lub innego związku wyznaniowego. W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej.

Wyżej wspomniany przepis oznacza, że dyrektor szkoły może zwolnić z zajęć uczniów, którzy chcą uczestniczyć w rekolekcjach. Są to jednak wyłącznie uczniowie, którzy uczęszczają na lekcje religii, a rekolekcje stanowią praktykę kościoła lub innego związku wyznaniowego, którego naukę religii pobiera uczeń. Dyrektor szkoły musi też zostać powiadomiony odpowiednio wcześnie (miesiąc przed) o terminie rekolekcji.

Wynika z tego, że nie można zwolnić z zajęć ucznia nieuczęszczającego na religię lub uczęszczającego na zajęcia kościoła lub związku wyznaniowego, w którym nie ma praktyki odbywania rekolekcji. A taka bywa często praktyka....

Czytaj więcej

Maleje liczba uczniów deklarujących udział w lekcjach religii

Warto przy tym zaznaczyć, że szkoła nie może kontrolować, czy uczeń zwolniony z zajęć faktycznie w rekolekcjach uczestniczy.

W czasie trwania rekolekcji szkoła nie może zrezygnować z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej. Musi zatem zapewnić zajęcia i opiekę dla wszystkich uczniów, zarówno uczestniczących, jak i nieuczestniczących w nich. Nie powinno dochodzić do odwoływania zajęć dydaktycznych dla całej szkoły.

Czy nauczyciel powinien zaprowadzać dzieci na rekolekcje?

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także podczas zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek.

Ponieważ rekolekcje nie są zajęciami organizowanymi przez szkołę, przepis ten ich nie dotyczy. Oznacza to również, że dyrektor szkoły nie odpowiada za bezpieczeństwo uczniów w drodze na rekolekcje i z nich i nie może nakazać nauczycielom sprawowania opieki nad uczniami. A to niestety kolejna częsta praktyka.

W czasie trwania rekolekcji szkoła nie jest zwolniona z realizowania funkcji opiekuńczej i wychowawczej (fot. Mach240390, CC BY 4.0/ wikipedia)

"Większość nie chce się sprzeciwić dyrekcji (jesteśmy mało zgraną grupą zawodową), więc idą, bo to jest w czasie ich pracy. Jeśli wychodzą z dziećmi ze szkoły, to biorą za nie odpowiedzialność" - uważa nauczycielka wypowiadająca się w dyskusji o rekolekcjach na wspomnianej wyżej grupie.

Tymczasem uczeń zwolniony z zajęć szkolnych przestaje być pod opieką szkoły. Za uczniów niepełnoletnich w tym czasie odpowiadają rodzice. Za bezpieczeństwo osób uczestniczących w rekolekcjach odpowiada ich organizator.