ZNP: To nie my pozbawiliśmy nauczycieli uprawnień do wcześniejszej emerytury

• Związkowcy walczą o wcześniejsze emerytury dla nauczycieli od ćwierćwiecza.
• Z przedstawionego przez ZNP kalendarium wynika, że ani poprzedni rząd PIS, ani rząd PO-PSL nie chcieli odmrozić art. 88 Karty Nauczyciela.
• Nie wróży to korzystnych dla nauczycieli rozwiązań. Negocjacje z rządem trwają i pojawiają się rozmaite inicjatywy.

ZNP latami z wielką determinacją prowadził walkę o utrzymanie uprawnień emerytalnych nauczycieli, włączenie wszystkich nauczycieli do ustawy o emeryturach pomostowych, zmiany stanowiska rządu w sprawie inicjatywy obywatelskiej przewidującej utrzymanie uprawnień do wcześniejszych emerytur wobec osób zatrudnionych w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze. Wykorzystuje wszelkie możliwe instrumenty prawne pracach zespołów roboczych Komisji Trójstronnej oraz organizując protesty - czytamy m.in. w informacji „Działania ZNP na rzecz utrzymania przez nauczycieli uprawnień emerytalnych. Kalendarium”, którą kierownictwo związku rozsyła do „ogniw związkowych”, czyli szkół, w których ZNP działa.  

Czytaj też: Nauczyciele będą mieli wcześniejsze emerytury. Tylko, czy to ich ucieszy

Z przedstawionego w niej kalendarium wynika, że rozmowy na temat wcześniejszych emerytur dla nauczycieli trwają od czasu uchwalenia ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 1998 r., która pozbawiła nauczycieli prawa do wcześniejszej emerytury (od 1 stycznia 2007 roku).

Bez szans na opcję zerową

Już wtedy związkowcy domagali się tzw. opcji zerowej, czyli utrzymania praw nabytych przez pracowników pozostających w zatrudnieniu 31 grudnia 1998 r. i objęcie nowym systemem emerytur osób zatrudnionych po tej dacie.

Dopiero w roku 2005, w wyniku licznych działań, związkowcom udaje się wprowadzić do nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS poprawkę, wydłużającą nauczycielom możliwość przechodzenia na wcześniejszą emeryturę o rok, czyli do końca 2007 roku. ZNP apeluje do prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego o podpisanie tej ustawy.

Także w 2005 roku OPZZ, do którego ZNP należy, przyjmuje uchwałę w sprawie podjęcia inicjatywy ustawodawczej przez obywateli w kwestii zmiany ustawy o rentach i emeryturach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych (FUS), przewidującej utrzymanie uprawnień do wcześniejszych emerytur osób zatrudnionych w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze. Zebrano ok. 254 tys. podpisów, czego następstwem jest skierowanie przez marszałka Marka Jurka 14 lipca 2006 projektu do pierwszego czytania.

Prace w Sejmie się jednak przedłużają, co powoduje, że obradujący Krajowy Zjazd Delegatów ZNP apeluje o ich przyspieszenie, wyraża też zaniepokojenie przedłużającymi się pracami rządu nad projektem ustawy o emeryturach pomocowych.

Obietnice były, zabrakło efektów

Według przedłożonego ogniwom kalendarium w roku 2007 związek występuje do premiera Jarosława Kaczyńskiego o przesunięcie do 2009 roku możliwości przechodzenia nauczycieli na wcześniejsze emerytury.

Apeluje również o włączenie nauczycieli do projektu ustawy o emeryturach pomostowych oraz o zmianę stanowiska rządu w sprawie projektu inicjatywy obywatelskiej, powrót do rozmów o tzw. opcji zerowej i pilne działania zmierzające do zmiany artykułu 88 ustęp 2a KN.

Z inicjatywy związku dochodzi do spotkania kierownictwa ZNP z premierem Jarosławem Kaczyńskim, który obiecuje, że nauczyciele, którzy nabrali prawo do wcześniejszej emerytury, mogą pracować dalej, nie tracąc tego prawa.

"Zapowiada też rozmowy o wpisaniu nauczycieli na listę zawodów objętych emeryturami pomostowymi. ZNP postuluje wyłączenie nowelizacji art. 88 ust. 2a KN z projektu emerytur pomostowych i nadanie tej nowelizacji szybkiej ścieżki legislacyjnej" - czytamy w informacji.

Czytaj: Kwota bazowa powyżej 4,4 tys. zł. Senat chce podwyżek dla nauczycieli

Kierownictwo związku spotyka się również z wicepremierem Przemysławem Gosiewskim, który - na posiedzeniu ZG ZNP - daje gwarancję podjęcia przez rząd rozwiązań emerytalnych, w tym uruchomienie szybkiej ścieżki legislacyjnej dla art. 88 ust. 2 KN.

Ostatecznie Sejm 23 sierpnia 2007 roku uchwala nowelizację KN, która wydłuża do 31 grudnia 2007 roku okres, w którym możliwe jest nabywanie uprawnień do wcześniejszej emerytury nauczycielskiej. 7 września 2007 roku przyjmuje natomiast ustawę o zmianie ustawy z FUS, która przedłuża o rok, czyli do końca 2008 roku obowiązywanie art. 88 ust. 2a KN, odrzucając propozycję ich przedłużenia do 2011 roku.

Władze się zmieniły, ale podejście nie

W informacji skierowanej do nauczycieli w ogniwach związkowcy wskazują, że wybory parlamentarne i zmiana ekipy rządzącej nie poprawiły sytuacji nauczycieli w kwestii otrzymania uprawnień emerytalnych.

"Ogólnopolski strajk pracowników oświaty, który ZNP zorganizował 27 maja 2008 roku, wymusił na rządzie Donalda Tuska rozpoczęcie negocjacji również w sprawach emerytalnych. Niestety strona rządowa zaprezentowała stanowisko, według którego nauczyciele nie będą mieli możliwości po 31 grudnia 2008 roku korzystania z zapisu artykułu 88 KN. Ponadto rząd negatywnie odniósł się do ujęcia nauczycieli w gronie zawodów o szczególnym charakterze, co oznaczało odebranie im prawa do emerytur pomostowych" - przypomina ZNP w kalendarium.

6 listopada 2008 roku Sejm uchwalił ustawę o emeryturach pomostowych: uprawnieni do tego świadczenia zostali wyłącznie nauczyciele wychowawcy i pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i socjoterapii, w ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych.

Jednocześnie posłowie odrzucili projekt prezydencki, zakładający przedłużenie zasad przechodzenia nauczycieli na wcześniejszą emeryturę do 31 grudnia 2009 roku.

ZNP przedstawił też w tym czasie własną koncepcję zmiany art. 88, która miała polegać na wpisaniu do niego kolejnego kryterium - wymogu osiągnięcia 55 lat życia do uzyskania wcześniejszej emerytury, ale - wobec nacisków i nauczycielskich protestów - rząd przedstawił projekt ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

ZNP widzi sukcesy

"Sukcesem ZNP jest wywalczenie dla nauczycieli przechodzących na to świadczenie takich samych praw, jakie posiadają nauczyciele przechodzący na emeryturę, tj. prawa odprawy emerytalnej, możliwości korzystania ze świadczeń z ZFŚS (Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych - przyp. red.), objęcie prawem do świadczenia wszystkich nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach, o których mowa w ustawie, a nie tylko nauczycieli prowadzących zajęcia dydaktyczne. Ponadto w wyniku działań związku prawo do świadczenia uzyskali nauczyciele zatrudnieni nie tylko w pełnym wymiarze, ale również w wymiarze nie mniejszym niż 1/2 etatu. Sukcesem ZNP jest także przesunięcie wygaśnięcia świadczenia z roku 2028 na roku 2032" - czytamy w informacji.  

Czytaj też: Perspektywy zawodowe nauczycieli dalej nie są satysfakcjonujące. Minister edukacji: Podzielam tę opinię

ZNP podkreśla w niej również, że wystąpił z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zachowania przez nauczycieli prawa do wcześniejszego przejścia na emeryturę na podstawie art. 88 KN, ale wniosek ten został odrzucony.

Ponadto w 2019 roku poprzez parlamentarny Klub Lewicy złożył poprawkę do ustawy o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych dotyczącą możliwości podjęcia pracy w szkole placówce przez osoby korzystające z tego świadczenia.

"Projekt nowelizacji został skierowany do sejmowej Komisji polityki społecznej i rodziny, ale do chwili obecnej nie był przedmiotem prac" - wskazano.

Jak wiadomo, działania na rzecz przywrócenia uprawnienia z art. 88 KN trwają do dziś. Tym razem jednak od wiosny 2021 r. o takiej konieczności mówi również rząd...

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.