Na obniżenie rentowności kontraktów zawartych w procesie udzielania zamówień publicznych wpływają między innymi szybko zmieniające się ceny (fot. Pixabay)
Zamówienia publiczne od zawsze hołdowały zasadzie niezmienności, szczególnie w przypadku wynagrodzenia - bo to ono często decydowało o wyborze konkretnej oferty. Jak więc w momencie stale rosnących cen surowców i kosztów pracowniczych waloryzować je prawidłowo?
Trwa rejestracja uczestników na nasz tegoroczny Europejski Kongres Gospodarczy. Zapraszamy! Udział możecie potwierdzić pod tym linkiem.
Wiele mechanizmów pozwalających na waloryzację umowy funkcjonowało jeszcze przed zmianą ustawy.
- Musimy pamiętać, że ta waloryzacja działa w dwie strony. W przypadku spadku ceny materiałów i surowców zamawiający może również wystąpić z wnioskiem do wykonawcy o zmianę tego wynagrodzenia, na obniżenie tego wynagrodzenia - mówi Sebastian Wach, naczelnik Wydziału Zamówień Publicznych w Urzędzie Miejskim w Bielsku-Białej.
- Bardzo często jest tak, że wykonawcy wciąż wysyłają wnioski waloryzacyjne, powołując się nadal na pandemię, na pracowników, na kwestie związane z wojną, podczas gdy te okoliczności już nie powinny być brane pod uwagę - tłumaczy Jarosław Rokicki, naczelnik Wydziału Zamówień Publicznych w Urzędzie Miejskim w Dąbrowie Górniczej.
Koniunktura w sektorze budowlanym – Ceny materiałów i usług, a także waloryzacja przetargów w przepisach i w praktyce - będą też tematami poruszonymi podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego.
Problematyka waloryzacji w zakresie wynagrodzeń w umowach o zamówienie publiczne nabiera szczególnego znaczenia. Od kilkunastu miesięcy, obok wzrostu cen materiałów, surowców (w szczególności kluczowych dla inwestycji infrastrukturalnych, takich jak: paliwa płynne, kruszywa, beton, asfalty czy aluminium) i kosztów pracowniczych, wykonawcy borykają się z problemem ograniczenia dostępności produktów i materiałów, m.in. z powodu przerwania łańcuchów dostaw czy braku pracowników (część pracowników będących obywatelami Ukrainy wyjechała z Polski).
Wszystkie wymienione wyżej czynniki istotnie wpłynęły i nadal wpływają na obniżenie rentowności kontraktów zawartych w procesie udzielania zamówień publicznych. Waloryzacja w wielu wypadkach jest już koniecznością.
- My hołdujemy zasadzie równego traktowania, równej konkurencji, jeżeli chodzi o wykonawców i to jest bardzo istotne, że mamy niezmienność ceny. Dlatego to, co się dzieje na etapie realizacji umowy, może w prosty sposób wypaczyć wynik postępowania. Moim zdaniem ta dyskusja jest niezmiernie istotna szczególnie w przypadku, kiedy nie zajmujemy się postępowaniami w kontekście procedur, ale procedurami wdrażania mechanizmów waloryzacyjnych - tłumaczy Jarosław Rokicki, naczelnik Wydziału Zamówień Publicznych, Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej.
Czy wprowadzone do tej pory rozwiązania, definiujące klauzule waloryzacyjne, są wystarczające? Zdaniem Michała Zastrzeżyńskiego, wiceprezydenta Sosnowca, zależy kogo zapytamy.
- Jeśli pytamy samorządowców, wydaje się, że odpowiedź jest twierdząca, z punktu widzenia wykonawców niejednokrotnie mogą być rozczarowani postawą zamawiających, bo to po stronie wykonawcy znajduje się ciężar udowodnienia potrzeby waloryzacji - tłumaczy wiceprezydent Sosnowca.
- Wydaje się, że przepisy, które aktualnie funkcjonują na gruncie formalno-prawnym, są wystarczające. Nie zmienia to faktu, że zawsze po stronie dysponenta takich środków pojawia się obawa, czy ten wniosek o waloryzację rozpatrzyć pozytywnie, bo przyjdzie kontrola i niekoniecznie z naszym zdaniem się zgodzą - mówi Michał Zastrzeżyński.
Wiele mechanizmów pozwalających na waloryzację umowy funkcjonowało jeszcze przed zmianą ustawy (Fot. Pixabay)
Waloryzacja w zamówieniach publicznych - najczęściej popełniane błędy
Pierwszym podstawowym błędem w przypadku klauzul waloryzacyjnych jest to, że wielu zamawiających postępuje automatycznie, kopiując rozwiązania innych zamawiających, co może powodować powielanie błędów i niedostosowanie przedmiotu zamówienia do warunków rynkowych.
- Jeżeli chodzi o waloryzację umów wykonawców, to musimy pamiętać, że ta waloryzacja działa w dwie strony. W przypadku spadku ceny materiałów i surowców zamawiający może również wystąpić z wnioskiem do wykonawcy o zmianę tego wynagrodzenia, na obniżenie tego wynagrodzenia - mówi Sebastian Wach, naczelnik Wydziału Zamówień Publicznych, Urząd Miejski w Bielsku-Białej.
Innym istotnym błędem popełnianym podczas waloryzacji jest bezrefleksyjne rozpatrywanie pozytywnie wszystkich wniosków waloryzacyjnych. Także tych dotyczących umów długoterminowych, zawartych między innymi przed 24 lutego 2022 roku.
- Sprawdzam wszystkie wnioski pod względem ich kompletności, czy mają uzasadnienie faktyczne i prawne, i czy przede wszystkim mają dowody. Bardzo często jest tak, że wykonawcy wciąż wysyłają wnioski waloryzacyjne, powołując się nadal na pandemię, na pracowników, na kwestie związane z wojną, podczas gdy te okoliczności już nie powinny być brane pod uwagę - tłumaczy Jarosław Rokicki, naczelnik Wydziału Zamówień Publicznych, Urząd Miejski w Dąbrowie Górniczej.
Waloryzacja działa w dwie strony. W przypadku spadku ceny materiałów i surowców zamawiający może również wystąpić z wnioskiem do wykonawcy o zmianę tego wynagrodzenia, na obniżenie tego wynagrodzenia (Fot. Pixabay)
Jakie przepisy normują kwestię zmiany wynagrodzenia z tytułu waloryzacji
Oprócz ustawy o finansach publicznych, ważne w kwestii waloryzacji wynagrodzeń w umowach o zamówienia publiczne wydają się także opinia z marca 2022 roku Urzędu ds. Zamówień Publicznych, która dopuściła możliwość wprowadzania waloryzacji w oparciu o przesłanki ustawowe, a także opinia z lipca 2022 roku prokuratorii generalnej, która oprócz aspektu typowo prawnego, wskazała również na aspekt gospodarności.
Warto jednak pamiętać, że wiele mechanizmów pozwalających na waloryzację umowy funkcjonowało jeszcze przed zmianą ustawy o finansach publicznych.
- Mieliśmy możliwość zmiany umowy, jeżeli chodzi o nieistotność, czyli o 10-proc. możliwość zwiększenia wynagrodzenia wykonawcy w przypadku usług i dostaw, 15-proc. w przypadku robót budowlanych; mieliśmy też artykuł 455, poprzednio 144, który mówił o tym, że w przypadku zdarzeń, których zamawiający nie mógł przewidzieć, istnieje możliwość zwiększenia wynagrodzenia wykonawcy do 50 proc. - wylicza Sebastian Wach z Bielska-Białej.
Problem polegał na tym, że te mechanizmy nie były obowiązkowe dla zamawiających. Zamawiający mógł, ale nie musiał ich zastosować. Zmiana ustawy pomogła wykonawcom w tym, by waloryzować wynagrodzenia w stosunku do umów wcześniej już zawartych.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
Podziel się
0
