Racibórz: Radni zdecydują o utworzeniu parku kulturowego w starym centrum miasta

Park kulturowy to jedna z czterech ustawowych form ochrony zabytków. Decyzję o jego utworzeniu może podjąć lokalny samorząd, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, w celu ochrony krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyróżniających się krajobrazowo terenów z charakterystycznymi dla miejscowej tradycji zabytkami.

Na terenie parku kulturowego lub jego części mogą być wprowadzone zakazy i ograniczenia dotyczące np. umieszczania tablic, napisów czy ogłoszeń reklamowych, a także zasady i warunki sytuowania obiektów małej architektury. W Raciborzu na dostosowanie się do nowych zasad właściciele, zarządcy i użytkownicy nieruchomości będą mieli rok od ogłoszenia uchwały, po jej przyjęciu przez radnych.

Samorząd Raciborza rozpoczął prace nad utworzeniem w mieście parku kulturowego w grudniu 2019 roku. Jak tłumaczono, głównym celem podjętych działań jest "podwyższenie świadomości o posiadanym bogatym dziedzictwie ponad ośmiowiekowego Raciborza oraz współodpowiedzialności wszystkich mieszkańców za publiczną przestrzeń miasta".

W ostatnim czasie Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków pozytywnie zaopiniował finalny projekt raciborskiej uchwały o parku kulturowym, co oznacza finał trwających blisko dwa lata przygotowań do przedłożenia projektu Radzie Miasta.

Radni mają zająć się projektem 24 listopada, zaś wtorek 9 listopada będzie ostatnim dniem zgłaszania uwag i pytań do projektu uchwały - można przekazywać je pocztą elektroniczną na adres parkkulturowy@um.raciborz.pl. Na wtorkowe popołudnie w Urzędzie Miasta zaplanowano ostatnie spotkanie konsultacyjno-informacyjne w tej sprawie.

Zgodnie z projektem uchwały, Park Kulturowy Serce Starego Raciborza ma objąć teren starego miasta z przedmieściem Bronki oraz Placem Dworcowym. Utworzenie parku ma m.in. prowadzić do zachowywania historycznego układu urbanistycznego i obiektów zabytkowych oraz "odtwarzania i przywracania historycznego układu urbanistycznego, pierzei ulicznych w wersji pierwotnej, a także ich uzupełniania i wzbogacenia, wpisując nowe struktury o wysokiej jakości w istniejącą tkankę historyczną". Chodzi także - jak czytamy w projekcie - o ograniczenie "niekorzystnego wpływu nośników reklamowych w postaci tablic, napisów, ogłoszeń i innych znaków na przestrzeń publiczną na terenie Parku". Na frontowych elewacjach budynków nie będzie można umieszczać anten, masztów, klimatyzatorów i innych urządzeń technicznych.

"Zakazuje się wprowadzania na historycznych elewacjach obcych elementów typu detale z aluminium, drewna, tworzyw sztucznych oraz współczesnych płytek gresowych i tynków żywicznych, chyba że jest to uzasadnione historycznie (...). W budynkach powstałych przed 1910 r. należy dążyć do zachowania oryginalnej stolarki okiennej i drzwiowej lub do jej odtworzenia. Nakazuje się zachowanie na elewacjach budynków oryginalnych historycznych detali architektonicznych, pochodzących sprzed 1945 r." - stanowi projekt uchwały.

Autorzy zasad, jakie mają obowiązywać w raciborskim parku kulturowym, wskazują, że należy dążyć do uzupełniania pierzei ulic nową zabudową, która jednak powinna komponować się stylistycznie z zabudową historyczną, m.in. poprzez zachowanie symetrii rozmieszczenia okien, zachowanie wysokości i linii gzymsów, dopasowanie kształtu dachu do sąsiedniej zabudowy czy dopasowanie materiałów wykończenia elewacji do budynków sąsiednich.

Na terenie Parku nie będzie można stawiać np. blaszanych pawilonów handlowych, w tym wolnostojących supermarketów czy kiosków (za wyjątkiem tych dopuszczonych w uchwale), automatów, paczkomatów, urządzeń zabawowych, myjni samochodowych czy stacji benzynowych. Ogródki gastronomiczne będą mogły działać na precyzyjnie określonych zasadach - najlepiej bez podestów, z parasolami i markizami wykonanymi z tkaniny w określonych kolorach; nie dopuszcza się pokrycia typu plandeki ani sztucznej zieleni.

W projekcie określono też np. charakter i maksymalną wysokość mebli czy ogrodzeń w ogródkach gastronomicznych; na ogrodzeniach nie będzie można umieszczać reklam. Kolorystyka mebli powinna współgrać z kolorystyką otoczenia i być jednorodna w obrębie ogródka. Akcenty reklamowe mają być umieszczane tylko na lambrekinach parasoli lub markiz oraz meblach, przy czym wysokość napisu nie może przekraczać 20 cm - określono w projekcie.

Barierki, poręcze, śmietniki, kraty oraz płotki na terenie Parku mają być wykonane z materiału w kolorze czarnym, antracytowym, ciemnoszarym lub brązowym. Nie będzie tam można umieszczać reklam, za wyjątkiem szyldów z nazwami sklepów i firm, które powinny być montowane jedynie w pasie parteru, do linii gzymsu. Szyldy powinny być opracowane w formie ażurowych liter o wysokości liter nie większej niż 40 cm, umieszczane bezpośrednio na ścianie, bez tła - za wyjątkiem szyldów wspornikowych oraz neonów rurkowych.

Na umieszczenie szyldu w obrębie starego miasta w Raciborzu każdorazowo potrzebne jest pozwolenie konserwatora zabytków. Szyldy, na umieszczenie których wydano pozwolenie w minionych trzech latach, będą mogły pozostać także po wejściu w życie uchwały o utworzeniu parku kulturowego. Projekt przewiduje, że lokalizacja szyldów na budynku powinna być uporządkowana. Dopuszcza się jeden szyld dla jednej firmy. Montaż szyldów nie może uszkodzić i zasłonić istniejących detali architektonicznych.

W Parku będzie też zakaz stosowania bilbordów i banerów, lawet z reklamami, rowerów i riksz reklamowych, wyświetlaczy LED, chorągwi, proporczyków oraz tablic wolnostojących, a także reklam na słupach oświetleniowych i trakcyjnych. W witrynach wewnątrz budynku dopuszcza się stawianie lub wywieszanie reklam nie przekraczających 20 proc. powierzchni.