Gospodarka o obiegu zamkniętym w dobie koronawirusa. Potrzeba regulacji, technologii oraz infrastruktury
Podziel się
0
- Trudno sobie wyobrazić teraz życie bez plastiku, ale to nie znaczy, że agenda związanych z nim wyzwań zniknęła – uważa Leszek Kąsek, starszy ekonomista w ING Bank Śląski.
- Gospodarka o obiegu zamkniętym to kopalnia możliwości rozwoju technologii dotyczących recyklingu, ale też przyszłego projektowania produkcji w takim stopniu, by właściwie zużywała zasoby - ocenia Piotr Dardziński, prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz.
- Działania legislacyjne Unii Europejskiej promować będą modele biznesowe, które łączą łańcuch dostaw skupiając się na maksymalnym wykorzystaniu surowców wtórnych lub na ich zrównoważonym pozyskaniu.
Jak podaje Kamil Wyszkowski, prezes, UN Global Compact Network Poland od 1950 r. gdy zaczęto masowo produkować plastik z polimerów syntetycznych, wyprodukowano go już 8 mld ton, z czego 3 proc. pozostaje w użyciu, 9 proc. zostało przetworzonych (także poprzez spalenie), reszta jest natomiast „gdzieś” składowana. Legalnie i nielegalnie.
To pokazuje skalę problemu. Fakty są takie, że nie bardzo radzimy sobie ze zagospodarowaniem strumieniem odpadów, wytworzenie produktów, które następnie stają się odpadami, absorbuje zasoby planety, a rosnąca liczba mieszkańców Ziemi, urbanizacja oraz konsumpcja tylko pogłębiają skalę problemu.
- Dlatego właśnie gospodarka o obiegu zamkniętym jest tak ważna dla ONZ, bo ogniskowo skupia najwięcej problemów – tłumaczył Wyszkowski podczas sesji „Gospodarka o obiegu zamkniętym” odbywającej się w ramach Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.
Przez ostatnie miesiące na temat gospodarki o obiegu zamkniętym mówiło się jednak wyraźnie mniej. Uwagę rządów, naukowców, mediów oraz zwykłych obywateli przykuwały przede wszystkim wydarzenia związane z pandemią koronawirusa. A że wykonane - często z plastiku - środki ochrony osobistej (przyłbice, rękawice) stały się produktem niemalże strategicznym, więc „notowania” tego produktu poszły wyraźnie w górę.
Czytaj: Rząd przyjął mapę drogową gospodarki o obiegu zamkniętym
- Trudno sobie wyobrazić teraz życie bez plastiku, ale to nie znaczy, że agenda związanych z nim wyzwań zniknęła. Problemy pozostały. Powrót do normalnej działalności gospodarczej spowoduje nawrót do tych wyzwań środowiskowych, z którymi zmagaliśmy się do tej pory – mówi Leszek Kąsek, starszy ekonomista w ING Bank Śląski.
Jego zdaniem odpowiedź na pytanie o to, czy odbudowa po pandemii prowadzona będzie zgodnie z zasadami zielonej transformacji może być wyłącznie twierdząca. Przypomina majowy raport ING, z którego wynikało m.in. to, że zdaniem Polaków zagrożenie plastikiem jest najpoważniejszym wśród wszystkich zagrożeń środowiskowych, a 3/4 Polaków deklaruje, że ochrona środowiska powinna być priorytetem nawet kosztem wzrostu gospodarczego. Można mieć oczywiście zastrzeżenia dotyczącego tego, na ile te deklaracje przekładają się na konkretne działania prośrodowiskowe i faktyczną gotowość do ponoszenia ich ekonomicznych skutków.
- Nawet jeśli te deklaracje nie są szczere, to przynajmniej wszyscy wiedzą w którym „kierunku” należy deklarować – komentuje Piotr Dardziński, prezes Sieci Badawczej Łukasiewicz, zrzeszającej ponad 4500 naukowców z ponad 30 polskich instytutów. Jak dodaje, aby postawy faktycznie zaczęły się zmieniać konieczne są regulacje, infrastruktura i technologie, która sprawi, że wdrażanie w życie GOZ będzie po prostu opłacalne.
- GOZ to kopalnia możliwości rozwoju technologii dotyczących recyklingu, ale też przyszłego projektowania produkcji w takim stopniu, by właściwie zużywała zasoby – podkreśla Dardziński. W tym kontekście zwraca uwagę, że ponad 54 proc. z przeszło 700 podjętych przez Sieć projektów stanowią projekty związane z GOZ.
Jeśli idzie o legislację, to warto odnotować, że w marcu Komisja Europejska przedstawiła nowy plan działania w sprawie GOZ, podkreślając w nim kluczową rolę „prewencji”. Rozważana jest zmiana rozporządzenia dyrektywy ekodesign, która by wychodziła poza wydajność energetyczną, uwzględniając także tzw. wydajność zasobową.
- Branże które objęte będą tymi zapisami, to tekstylia, elektronika, baterie, opakowania, plastiki i materiały budowlane. W tych sektorach należy się spodziewać najwięcej zmian – zapowiada Michał Kubicki z Dyrekcji Generalnej ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości oraz Małej i Średniej Przedsiębiorczości KE. Zwraca też uwagę na “paszport produktu”, który pozwoli “śledzić, co się od początku dzieje z wykorzystywanymi w produkcji materiałami.
- Modele biznesowe, które łączą łańcuch dostaw skupiając się na maksymalnym wykorzystaniu surowców wtórnych lub na ich zrównoważonym pozyskaniu będą niewątpliwie promowane przez te właśnie rozwiązania – podkreśla Kubicki.
Według Artura Pielecha, prezes zarządu fimy FBSerwis, warunkiem tego, by za 5 lat w Polsce gospodarka funkcjonowała znacznie bardziej aniżeli obecnie w modelu obiegu zamkniętego jest spełnienie trzech warunków. Po pierwsze musi się to wszystkim opłacać. Po drugie, rządy powinny aktywnie wpływać na ekonomikę gospodarki odpadami.
- Składowanie powinno być zbyt drogie, by opłacało się to robić. Rząd stosuje instrumenty, by obrzydzić składowanie i to jest ok – stwierdza Pielech. Trzecim warunkiem na jego liście jest skrócenie procedur administracyjnych.
Czytaj: Składowanie odpadów musi być coraz droższe? Jest w tym też pułapka
- Żeby zainwestować trzeba mieć możliwość przejścia przez te procedury. Dziś przy bardziej skomplikowanych inwestycjach trwają one od 5 do 6 lat, przy mniej skomplikowanych – minimum 2 lata – mówi Pielech.
- Sytuacja jest dziś taka, że społeczeństwo chce GOZ, inwestorzy mówią, że mają pieniądze, Komisja Europejska zrobiła taksonomię i zdefiniowała, co to jest zrównoważona inwestycja, a problem jest w tym, że przedsiębiorca musi czekać 8 lat na wszystkie pozwolenia. Złóżmy zatem wniosek, by cały proces inwestycyjny, z wszystkimi pozwoleniami, nie trwał dłużej niż rok, bo za 8 lat obecna technologia nie będzie nic warta – apeluje Joanna Kulczycka, prezes Klastra Gospodarki Odpadowej i Recyklingu.
Na luki w działaniu szczebla administracyjnego zwraca uwagę też Leszek Kąsek z ING, choć generalnie jest optymistą. Jak ocenia w wielu przypadkach niewiele już trzeba, aby wdrożyć gospodarkę o obiegu zamkniętym.
- Wiele firm zachowuje się zgodnie z zasadami GOZ lub może to czynić bez większego wysiłku w wielu obszarach swojej działalności – ocenia przedstawiciel ING.
- My jako branża 16 lat temu stworzyliśmy własny system zbiórki opakowań. Uznaliśmy, że możemy konkurować na rynku, ale odpady to nasz wspólny problem, za który powinniśmy wziąć odpowiedzialność. System ten jest w pełni finansowany przez producentów. Obecnie zbieramy z rynku ponad 75 proc. opakowań. Ideę, które leżała u podstaw tego kroku było samoograniczanie. I w tym kierunku powinny iść działania wielu producentów – podpowiada Marcin Mucha, dyrektor Polskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
Artykuł nie posiada jeszcze żadnych komentarzy.
