Podwyżki opłat za odpady to nie wina rządu. Samorządy mają wieloletnie zaniedbania

Jeśli więc ma się wieloletnie zaniedbania, a potem próbuje się zrzucać winę na kogoś innego, to ciężko to zaakceptować. Trzeba naprawdę dużo złej woli, żeby winą za te problemy obarczać rząd. Samorządy dostały dużo narzędzi, uwolniliśmy rynek, co spowodowało likwidację monopoli, ułatwiliśmy podejmowanie decyzji o budowie komunalnych instalacji, doszły takie możliwości jak choćby obniżenia opłat dla mieszkańców, którzy nie oddają odpadów zielonych, tylko je zagospodarowują poprzez kompostowanie. Pytanie, czy samorządy chcą podjąć wysiłek i iść w tę stronę, czy wybierają najprostsze rozwiązanie, jakim jest przerzucenie kosztów na mieszkańców.

Coraz więcej i częściej słychać deklaracje gotowości samorządów do budowy spalarni. Jak pan to odbiera?

- To, co widzimy w Rzeszowie, pokazuje, że samo wybudowanie spalarni nie rozwiązuje problemów i niekoniecznie wpływa na obniżenie kosztów. Lepsze oczywiście jest unieszkodliwianie termiczne z odzyskiem ciepła niż składowanie, ale hierarchia też jest oczywista – musimy osiągnąć poziomy odzysku. Spalarnia to tylko domknięcie systemu, a trzeba przy tym pamiętać, że spalanie też powoduje powstawanie popiołów i odpadów niebezpiecznych, które również należy zagospodarować. A unieszkodliwienie odpadów niebezpiecznych nie jest tanie.

Oczywiście instalacje termicznej przeróbki są potrzebne, bo mamy nadwyżkę paliwa RDF, zawsze będą jakieś odpady resztkowe, których nie da się zagospodarować, ale biorąc pod uwagę długoterminową politykę Unii Europejskiej – wytyczne przekazane nam przez Komisję Europejską, czyli mandat do wprowadzenia narzędzi, które będą z jednej strony promowały recykling, a z drugiej zniechęcały do spalania – warto się na tym dobrze zastanowić.

Skąd więc ten trend na spalarnie?

- Na pewno te ostatnie zmiany, jakie wprowadziliśmy w nowelizacji ustaw, odblokowały ten obszar praw nabytych, które do tej pory nie były realizowane, nie budowano zapisanych w WPGO instalacji. Wiemy też, że mamy zapisaną w krajowym planie możliwość spalenia 30 procent odpadów i do wypełnienia tego limitu nam jeszcze sporo brakuje, jest więc pole dla tego typu instalacji.

Jest pole, ale czy są pieniądze?

- Na pewno nie ma możliwości, żeby dofinansowywać tego typu instalacje ze środków europejskich. Dla nas zaś priorytetem jest KPGO, który jasno mówi o hierarchii postępowania z odpadami. Kluczowy będzie rozwój sektora recyklingu, bo on jest docelowym kierunkiem, który narzuca nam także Unia Europejska.

Chcemy zlikwidować lukę inwestycyjną, która nam tu powstała. Chcemy, żeby środki finansowe poszły na rozbudowę recyklingu, ale też będziemy kłaść duży nacisk na ekoprojektowanie, żeby opakowania czy produkty nadawały się potem do powtórnego wykorzystania.

Czyli spalarnia dofinansowania nie dostanie?

- Jeszcze raz mówię, że będziemy postępować zgodnie z hierarchią. Tak będziemy lokować środki, żeby nie przekładało się to potem na rosnące koszty dla mieszkańców. Trzeba jednak pamiętać, że to samorządy są właścicielami odpadów i to one podejmują decyzję i ryzyko, także w przypadku budowy instalacji termicznej przeróbki odpadów.

My ze swojej strony chcemy od nowa zdefiniować role poszczególnych uczestników systemu, tak by to producenci wprowadzający opakowania na rynek ponosili w pełni koszty netto. Bardzo ważny będzie też system kaucyjny, będzie pomagał domykać ten system. To, wraz ze zmianami, które właśnie wprowadzają samorządy, jest dużym polem do osiągnięcia stabilności. To będzie nowe otwarcie, które ma sprawić, że cena odpadów będzie odpowiadała kosztom i przywróci ono odpadom ich wartość.