Miasta w walce ze smogiem. Problemów nie brakuje
Podziel się
2
- - Ukraina zdominowała wszystkie tematy, ale nasze działania związane ze smogiem są prowadzone, ponieważ zaplanowaliśmy je na dłuższy okres, m.in. z udziałem gmin - mówi Izabela Domogała, członek Zarządu Województwa Śląskiego.
- W warszawie niektórzy mieszkańcy złożyli wnioski o dofinansowania wymiany źródła ciepła, ale wycofują się z nich, ponieważ boją się "zakręconego kurka z gazem".
- Anna Dworakowska z Polskiego Alarmu Smogowego obawia się, żeby kryzys surowców energetycznych nie doprowadził do tego, że mieszkańcy zaczną palić wszystkim, czym się tylko da...
Sesja „Nowe wyzwania miast w walce ze smogiem” podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego rozpoczęła się od prezentacji przez moderatorkę panelu Joannę Sawicką, starszą analityczkę ds. politycznych Polityka Insight, raportu dotyczącego postępów miast w walce ze smogiem.
Dotyczy on sytuacji w 8 miastach wojewódzkich: Krakowie, Katowicach, Warszawie, Łodzi, Wrocławiu, Poznaniu, Lublinie i Gdańsku, a zawiera ocenę m.in. obowiązującej legislacji antysmogowej, szybkości wymiany kopciuchów, systemu kontroli i kar, jakości kampanii informacyjnych oraz rozwoju transportu publicznego i infrastruktury rowerowej.
Publikacja jest punktem wyjścia do projektu Polityka Insight „Miasta bez smogu”, którego celem pozostaje wzmocnienie znaczenia tematu jakości powietrza w kampanii samorządowej w 2023 r. (raport w całości zamieszczamy poniżej, w dziale „Multimedia”).
Mimo wojny działania antysmogowe są prowadzone
W ramach późniejszej dyskusji uczestnicy sesji rozmawiali m.in. o podejmowanych przez miasta przedsięwzięciach zmierzających do redukcji zanieczyszczeń powietrza; próbowali też ocenić, czy wojna w Ukrainie spowodowała wyhamowanie tych działań.
- Ukraina zdominowała wszystkie tematy, ale nasze działania związane ze smogiem są prowadzone, ponieważ zaplanowaliśmy je na dłuższy okres, m.in. z udziałem gmin - powiedziała Izabela Domogała, członek Zarządu Województwa Śląskiego.
Izabela Domogała zwróciła uwagę na realizację marszałkowskiego projektu „Przywracamy błękit”, do którego przystąpiło 10 partnerów instytucjonalnych i 80 gmin. Zamierzenie to rozpoczęto w tym roku i kontynuowane będzie przez kolejne 7 lat.
- Wojna jest czymś, co nas zajmuje, ale musimy myśleć o naszych zadaniach i kontynuować projekty. Może tych działań tak nie widać ostatnio w telewizji i kampaniach, ale ludzie przecież dalej składają wnioski o dofinansowania z programu „Czyste Powietrze”; trwa wymiana kopciuchów - przekonywała.
Dużo kontroli, ale niedużo kar w Rybniku
Prezydent Rybnika Piotr Kuczera zauważył, że Rybnik jest przykładem miasta, które na polu walki ze smogiem notuje spore sukcesy. I chociaż, kiedy startował z pierwszą akcją w 2015 r., to opór ze strony lokalnej społeczności był duży; z czasem sytuacja się zmieniła.
- Dzisiaj mieszkańcy sami przychodzą i wskazują, kto jeszcze nie wymienił kopciucha, a powinien... I wtedy trzeba uciec się do kontroli. W pierwszym kwartale br. przeprowadziliśmy ich ok. 2,5 tys., a wystawiliśmy tylko kilkanaście mandatów - zauważył.
Piotr Kuczera podkreślił, że część mieszkańców, często mających już zawarte umowy gazownicze, nie zdążyła się podłączyć. Nie otrzymali jednak kary, ale wyznaczono im terminy rekontroli. Zaznaczył też, że chociaż uchwała antysmogowa obowiązuje już od 2017 r., to mieszkańcy nadal przychodzą i twierdzą, że kopciucha wymienić nie zdążyli...
- Nie możemy udawać, że problemu nie ma. Trzeba mieszkańcom mówić o konsekwencjach. I przypominać im, że zostały im już tylko dwa miesiące na wypełnienie deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). 30 czerwca mamy finalizację rocznej operacji - powiedział Piotr Kuczera. - Zmiana mentalności jest trudna. Myślę, że woj. śląskie robi tutaj dużo.
Negatywny wpływ smogu nie słabnie
Współzałożycielka Stowarzyszenia Krakowski Alarm Smogowy oraz ruchu zrzeszającego inicjatywy obywatelskie na rzecz czystego powietrza – Polskiego Alarmu Smogowego Anna Dworakowska powiedziała, że - mimo sytuacji geopolitycznej i trwającej wojny - nie należy ustawać w walce ze smogiem.
- Wojna zaprząta nasze myśli i czas, ale nie anuluje złego wpływu smogu na nasze zdrowie. Około 45 tys. osób rocznie umiera w Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza. I to się, niestety, nie zmienia - zauważyła Anna Dworakowska.
Aktywistka zwróciła uwagę, że rok 2022 jest szczególnie ważny dla czterech województw: śląskiego, mazowieckiego, łódzkiego i małopolskiego.
- W przypadku woj. śląskiego to pierwszy rok czynnej uchwały antysmogowej, czyli zakazu użytkowania najstarszych kotłów. Jeśli chodzi natomiast o mazowieckie, łódzkie i małopolskie, to ostatni rok, kiedy tych najstarszych kopciuchów można jeszcze używać - przypomniała, dodając, że w przypadku trzech ostatnich regionów to zarazem ostatnie miesiące na pozbycie się tych pieców.
Sprawdź: Zanieczyszczenie powietrza. 2022 ważnym rokiem dla 4 regionów
Anna Dworakowska wskazała, że kryzys surowców energetycznych, z którym mamy do czynienia w ostatnich miesiącach, stanowi szansę, ale i pewne niebezpieczeństwo.
- Przypominam, że węgiel także podrożał i to o ok. 100 proc. w ciągu roku, pellet również. Istnieje zagrożenie, że ludzie zaczną uciekać się do palenia wszystkiego, np. odpadów. Widać zatem dużą odpowiedzialność po stronie władz samorządowych, żeby do tego nie dopuścić. Chodzi o egzekucję przepisów - zauważyła.
Dlaczego mieszkańcy wycofują wnioski?
Dyrektor koordynator ds. zielonej Warszawy w Urzędzie m.st. Warszawy Magdalena Młochowska zwróciła uwagę na obawy mieszkańców.
- Niektórzy złożyli wnioski o dofinansowania wymiany źródła ciepła i wycofują się z nich, ponieważ boją się zakręconego kurka z rosyjskim gazem. Bywa, że wymieniają źródło ciepła, ale - na wszelki wypadek - pozostawiają kopciuchy - dla bezpieczeństwa - stwierdziła.
Wskazała na alternatywę w postaci paneli fotowoltaicznych i pomp ciepła.
- Są ekologiczne, obniżają rachunki i uniezależniają od gazu - akcentowała.
Dyrektor zauważyła, że w Warszawie przebywa już ok. 300 tys. uchodźców, w związku z czym wielu urzędników zostało zaangażowanych głównie w organizowanie dla nich opieki i wsparcia.
- Na marzec mieliśmy zaplanowaną kampanię dotyczącą smogu i wymiany pieców, ale w związku z wojną były obawy, że się nie przebijemy, więc musieliśmy przesunąć ją w czasie - przyznała.
Brak stabilności energetycznej, brak jasno określonej polityki
Pełnomocnik prezydenta miasta Krakowa ds. jakości powietrza Paweł Ścigalski stwierdził, że problemem mniej może jest wojna w Ukrainie, a bardziej - brak stabilności energetycznej w Polsce.
- Wiele się mówi o energetyce jądrowej, o alternatywnych źródłach energii... Przepisy w ostatnim czasie niestety zmieniły się na niekorzyść prosumentów. Mamy sytuację, kiedy wielu mieszkańców wybiera do ogrzewania paliwo gazowe. Polska Spółka Gazownictwa blokuje tymczasem możliwość przyłączy, ponieważ wykorzystała wszystkie środki... Z jednej strony zatem miasta prowadzą kampanie informacyjne, związane chociażby z polityką antysmogową, jednocześnie realizując programy dotacyjne czy osłonowe, ale mieszkaniec ma duży kłopot ze zrozumieniem, w którą stronę tak naprawdę ma iść... - zauważył.
Czytaj też: Będzie wniosek o zamrożenie uchwały antysmogowej? Ogrzewanie zbyt dużo kosztuje
Paweł Ścigalski wskazał, że niektórych stać na pompę ciepła czy fotowoltaikę (zresztą widać na podstawie programu „Czyste Powietrze”, że pompy zaczynają zdobywać przewagę), ale przez ostatnie kilka lat większość osób decydowała się na korzystanie z paliwa gazowego - ze względu na rozbudowaną infrastrukturę (oczywiście tam, gdzie ona już była).
- Potrzebna jest współpraca na linii samorząd-rząd. Musimy mieć perspektywę, dookreśloną politykę energetyczną na najbliższe 10-20 lat. To nie może być takie szarpanie - na zasadzie, że dzisiaj ktoś dostaje w danej miejscowości większe dotacje dlatego, że kładziemy nacisk na OZE, później na inne źródła ciepła, a w tym momencie słyszymy, że będzie mniej dostaw gazu do Polski i jako samorządy musimy się z tego rodzaju różnymi problemami borykać... I na samym końcu jest mieszkaniec - powiedział.
Pełnomocnik prezydenta Krakowa podsumował, że potrzebne są środki, żeby realizować programy dotacyjne na wymianę kopciuchów z poziomu rządowego i samorządowego, ale trzeba także koordynacji i wizji.
Artykuł powstał na bazie dyskusji w trakcie panelu „Nowe wyzwania miast w walce ze smogiem” XIV Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
-
Anka
2022-05-09 14:11:31
Do Jendrek: O ile dobrze pamiętam to oryginalna informacja brzmiała: "z powodu smogu w Polsce przedwcześnie umiera 45 tys. osób". Nie podano o ile przedwcześnie, możliwe że np o 1 minutę.
-
Jendrek
2022-05-09 13:10:53
Jak można bezkarnie rozpowszechniać niesprawdzone informacje, czyli kłamstwa że co roku w Polsce z powodu smogu umiera 45 tys. osób? Proste sprawdzenie roczników GUS dostarcza informacji że w województwach o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu (małopolskie, śląskie) żyje się najdłużej a w wojewód... rozwiń
