Ptaki giną na masową skalę w miastach. Kto jest winny?

Na świecie co roku w zderzeniu ze szklaną architekturą ginie około miliarda ptaków. W Polsce na samych wiatach przystankowych życie traci blisko milion, a wiele budynków - także urzędów - staje się szklaną pułapką. Przekonał się o tym m.in. ursynowski ratusz, który przymierza się do zabezpieczenia swojego budynku. Uczyniły tak już inne instytucje. Pomaga im Fundacja Szklane Pułapki, która chce zmieniać świadomość architektów, inwestorów i doprowadzić do zmian ustawowych.

• Kolizje ze szklanymi budynkami są jedną z głównych przyczyn śmierci ptaków na świecie.
• Fundacja Szklane Pułapki chce wpływać na świadomość projektantów.
• Są już pierwsze realizacje poprawiające widoczność budynków: m.in. w Białowieży i Władysławowie.

Problem wzmaga się, ponieważ na całym świecie rośnie moda na szklane konstrukcje. Tymczasem, wg światowych badań, przezroczyste powierzchnie są przyczyną śmierci ponad miliarda ptaków rocznie. 

– To ogromny, realny problem, ale często pomijany, niedostrzegany, marginalizowany – mówi biolog Adam Zbyryt, jeden z członków Fundacji Szklane Pułapki. 

Fundacja powstała dopiero rok temu. Jej celem jest promowanie wiedzy na temat prawidłowego zabezpieczania obiektów architektonicznych, które stanowią zagrożenie dla ptaków.

Obok kolizji z samochodami czy śmierci wskutek zetknięcia się z kotami, uderzenie w szklaną przeszkodę stanowi dodatkowy czynnik wpływający na liczebność ptaków. Jak pokazują badania, zagrożone są wszystkie gatunki ptaków, ale najbardziej te, które są blisko człowieka, bytują w miastach: wróble, sikory, drozdy, grubodzioby, pokrzewki, zięby.

Na wiejskich szklanych przystankach komunikacyjnych ptaki rozbijają się również, gdyż za szybą widzą duże obszary zieleni. Dowiodły tego badania, którym przewodziła dr Ewa Zyśk-Gorczyńska, prezeska fundacji, przeprowadzone w latach 2017-18 na południu Polski. Pozwoliły one oszacować liczbę ptaków ginących tylko przez kolizje z wiatami przystankowymi w Polsce – to ok. milion osobników rocznie. Paradoksalnie, badania dowiodły, że dla ptaków widoczniejsze są wiaty pokryte graffiti lub po prostu brudne. Krystalicznie czyste są niewidoczne.

Oprócz kurzu i graffiti istnieją inne, schludniejsze, prostsze sposoby, które pozwalają na rozwiązanie problemu, czyli naklejenie naklejek na szybę, co podkreśla Adam Zbyryt. – Polecamy naklejanie małych, białych kropek o średnicy 10 mm, umieszczanych co 5 cm, w pasach oddalonych od siebie o 10 cm, co powoduje, że ptaki nie próbują się przez nie przeciskać, a szyba staje się przeszkodą – dodaje.

Kiedy przed laty stawiano pierwsze przeszklone budynki oraz ekrany akustyczne, naklejano na nie naklejki z sylwetką latającego drapieżnika. Tymczasem nie są one skuteczne. Okazuje się, że ptaki po prostu oswajają się z nimi.

Są już realizacje

Przez rok działalności Szklanym Pułapkom udało się przekonać właścicieli kilku budynków w Polsce do ich zabezpieczenia. Największe realizacje to: budynki w Śląskim Ogrodzie Zoologicznym w Chorzowie, siedziba Nadmorskiego Parku Krajobrazowego we Władysławowie, Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Magurskiego Parku Narodowego, ekrany akustyczne w Jaśle czy budynek Instytutu Biologii Ssaków w Białowieży.

Na finiszu rozmów są realizacje w budynku ratusza na warszawskim Ursynowie, a niedługo rozpoczną się prace przy Filharmonii Koszalińskiej.

Budynek dyrekcji Magurskiego Parku Narodowego po realizacji (fot.szklane pułapki)