Czarne chmury nad wyborami samorządowymi. System może paść

- To ja i mój kolega z działu zgłaszaliśmy do sekretarza gminy, że zbliżają się wybory i trzeba wykonać pewne czynności. Potem i tak to my byliśmy np. wysyłani do zakładów poligraficznych, żeby wydrukować obwieszczenia - opowiada informatyk z Wielkopolski.

Będzie problem z kartami do głosowania?

W sierpniu Państwowa Komisja Wyborcza opublikowało wzory nowych kart wyborczych. Nowy format miał ułatwić nie tylko głosowanie, ale także być tańszy w druku. Pracownicy IT, na których w dużej mierze spadł obowiązek przygotowania ostatecznych wersji kart dla danego okręgu, twierdzą, że niemal niemożliwe jest spełnienie wytycznych PKW.

- Choć to może brzmieć jak żart, prawda jest taka, że suma wszystkich wymiarów wewnętrznych karty nie odpowiada jej szerokości. W wytycznych są określone dokładne parametry marginesów, kratek, miejsc na nazwiska kandydatów. Pomiędzy nimi są przestrzenie, które również muszą spełniać wymogi. Ale to nie odpowiada szerokości całej karty - słyszymy od informatyka z małopolski. - Zgłosiłem temat przełożonemu, usłyszałem: "Wymyśl coś". Musiałem się skonsultować z grafikami. Wymiarów się trzymamy, a resztę też udało nam się "jakoś poskładać" - dodaje.

I to nie wszystkie problemy dotyczące kart do głosowania. Pracownicy IT zwracają także uwagę, że wytyczne PKW są niepotrzebnie wyśrubowane. Pojedyncze wymiary elementów karty do głosowania są podane z dokładnością do dziesiętnych milimetra.

- Dziś (5 października - przyp. red.) byłem w drukarni, gdzie będziemy zamawiać karty do głosowania. Zwrócono mi uwagę m.in. na to, że po dociśnięciu do matrycy, papier może się rozciągnąć. A co za tym idzie, wymiary elementów karty czy nawet cała karta mogą nie spełniać wymagań PKW - właśnie o te dziesiąte części milimetra - opowiada jeden z informatyków. - Ponadto powiedziano mi, że na rynku może być problem z "surowcem” do druku kart w ten sposób, aby były zgodne z wytycznymi PKW - dodaje.

Praca za "Bóg zapłać" 

Zgodnie z wytycznymi PKW każdy obwodowy lokal wyborczy ma być wyposażony w internet. I to właśnie z lokalu wyborczego do systemu zostaną wprowadzone wyniki. Następnie już np. w urzędzie miasta lub gminy pełnomocnik ds. obsługi teleinformatycznej w obecności przewodniczącego komisji sprawdza, czy dane z systemu zgadzają się z danymi z kart. Informatycy już są pewni, że nie zadziała to w każdym obwodzie. Tłumaczą, że są lokale, do których po prostu nie da się podłączyć internetu lub może być on niestabilny. Dodatkowo musi to być internet "służbowy”.

Zwracają jednak uwagę na inny aspekt takich wytycznych przekazywania wyników do PKW. Chodzi o tzw. operatorów, którzy z lokali wyborczych mają wprowadzać najpierw dane o frekwencji, a następnie same wyniki. Nie muszą być specjalistami IT, tylko przejść odpowiednie szkolenie.

- Na ich wynagrodzenie są przewidziane środki. Ale to, że są przewidziane, nie znaczy, że zostaną wypłacone. Znam przypadki, że przełożeni wyznaczyli kolegów do obsługi informatycznej wyborów z całym „dobrodziejstwem inwentarza” za przysłowiowe "Bóg zapłać", a otrzymane środki z dotacji celowej na obsługę informatyczną zostaną wykorzystane do zwiększenia uposażenia sekretarzy czy też skarbików, kosztem pracy informatyka - mówi jeden z pracowników IT.

Inny dodaje, że jest pewien wypłacenia pieniędzy, jednak ma problem z obsadzeniem funkcji operatorów. Mają zarobić od 270 do 300 zł.

- Jako pełnomocnik ds. teleinformatycznych muszę obsadzić 8 miejsc. Do tej pory nie znalazłem chętnych do pracy za takie pieniądze - mówi informatyk z Wielkopolski.

Przepisy przygotowywali teoretycy, a nie praktycy 

- Już jest za późno, żeby cokolwiek zmieniać. Wybory zostaną zorganizowane, choć nie sądzę, abyśmy poznali wyniki kolejnego dnia. Na pewno pojawią się inne problemy, które już znamy z poprzednich lat, np. zbyt późne otwarcie lokalu wyborczego. To jednak sytuacje, na które nie można mieć wpływu. Obecne przepisy zostały przygotowane na szybko, bez zastanowienia się. 4 lata temu były organizowane przez ludzi, którzy robili to któryś raz z rzędu. Każdy wiedział, co ma robić - komentuje jeden ze specjalistów IT.

Dodaje, że różne opinie wśród informatyków budzi system Wsparcia Organów Wyborczych (WOW). Podczas testów, które odbyły się 3 października, pojawił się - jak przekazało KBW - jeden błąd. Zapewniano jednak, że generalnie system działa poprawnie. Informatycy mają wątpliwości czy wytrzyma obciążenie kiedy z całej Polski zaczną do niego spływać informacje o wynikach. 

Polecamy BAROMETR WYBORCZY Portalu Samorządowego. Sprawdź gorące tematy kampanii wyborczej w wyborach i porównaj swoje poglądy ze stanowiskami największych partii i komitetów.

Informatycy nie po raz pierwszy zwracają uwagę na techniczne problemy organizacji wyborów. W pierwszej wersji przepisów mowa była np. o ich wideorejestracji i transmisji online. – Jako członkowie Sekcji Informatyków Administracji Publicznej cieszymy się, że zrezygnowano z nierealnych do realizacji zapisów. Niepokoi nas jednak to, że w wielu wypadkach osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie wyborów uciekają od rozwiązywania problemów i cedują na pracowników IT zadania, które do nich nie należą. - podsumowuje Jacek Orłowski.

Do biura prasowego PKW przesłaliśmy maila z prośbą o odniesienie się do części problemów zgłaszanych przez pracowników IT. Do tej pory nie otrzymaliśmy odpowiedzi.