Damian Bartyla o referendum w Bytomiu: PiS chce komisarza, a PO powrotu do władzy

Czytaj: Referenda odwoławcze rzadko się udają. Ale jak już wyjdzie, dzieją się rzeczy spektakularne

Opozycja zwraca uwagę na kiepski stan finansów miejskich. Można usłyszeć, że przez kilka pokoleń Bytom będzie spłacał długi zaciągnięte w czasie pana rządów i że zamierza pan zadłużyć miasto w sumie na 528 mln zł.

– To jest jedno z wielu kłamstw, które kreuje opozycja, chcąca pokazać Bytom jako miasto znajdujące się w fatalnej sytuacji finansowej. Te kwoty są wyssane z palca. Chciałbym też przypomnieć, że do 2006 r. zadłużenie miasta wynosiło 10 mln zł, ale już w latach 2007-2012 prezydent Piotr Koj zaciągnął kredyty na łączną kwotę ponad 278 mln zł. Gdy obejmowałem władzę, dług miasta wynosił prawie 168 mln zł.

Czytaj: NIK, Bytom: Bez dodatkowego wsparcia miasto się nie podniesie

A ile wynosi obecnie?

– Na koniec września pozostało do spłaty 216 mln zł, czyli 15 mln zł mniej aniżeli na początku roku. W ciągu pięciu lat rządów zaciągnąłem 70 mln zł kredytów. W kolejnych latach zamierzamy wziąć kredyt w EBI. Podpisana umowa opiewa na 225 mln zł, ale rozmawiamy z Bankiem, by zmniejszyć tę kwotę do 170 mln zł. Zakładamy, że na koniec 2021 r. planowany dług Bytomia wyniesie 302 mln zł i w kolejnych latach zadłużenie będzie spadać. Obecnie kwota zadłużenia w przeliczeniu na jednego mieszkańca wynosi poniżej 1300 zł, co oznacza, że Bytom jest jednym z mniej zadłużonych miast, jeśli chodzi o miasta powyżej 150 tysięcy mieszkańców. Nie twierdzę, że jesteśmy miastem bogatym i że nie mamy problemów, ale z roku na rok wzrastają dochody. Porównując ostatnie pięć lat widać, że udział w podatku dochodowym od osób fizycznych wzrósł o jakieś 30 mln zł. W tym samym czasie bezrobocie spadło o 50 proc. Obecne 12 procent bezrobocia to dalej jeden z najwyższych wskaźników w województwie, ale biorąc pod uwagę, że pięć lat temu było to ponad 20 proc., to jest się z czego cieszyć. Pojawiły się produkcyjne zakłady pracy, które w ostatnich kilkunastu latach omijały Bytom szerokim łukiem. Mamy tereny włączone do Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej i niebawem będą na nich realizowane kolejne inwestycje.

Trochę trudno uwierzyć w optymistyczne deklaracje, słysząc, że sondujecie możliwość sprzedaży części udziałów w spółkach komunalnych. A jeśli na dodatek pojawia się informacja, że urzędnicy ratusza nie dostaną w terminie grudniowych pensji, to wygląda to na gorączkowe zaciskanie pasa.

– Tezy, że Bytom jest bankrutem, są kłamliwe i nie mają związku z prawdą. Żadna miejska spółka na razie nie została sprzedana. Owszem, rozważane są różne koncepcje, ale nie jest to jakieś dramatyczne poszukiwanie pieniędzy. W wielu miastach Polski takie transakcje zresztą z różnych przyczyn się odbywały i nie podnoszono tam takiego larum jak u nas. Miasta, żeby inwestować, muszą pozyskiwać zewnętrzne źródła finansowania, a jednym ze sposobów jest sprzedaż gminnego majątku. Także po to, aby nie zaciągać nowych zobowiązań. Gdybyśmy mieli własne środki, nie musielibyśmy np. zaciągać kredytu w EBI. Radni negatywnie ocenili jednak pomysł sprzedaży udziałów w PEC-u. To, że nie chcieli nawet poznać oferty Węglokoksu, który zamierza wybudować duży zakład ciepłowniczy, co dałoby parę milionów dodatkowego dochodu tytułem podatku, nowe miejsca pracy i tańsze ciepło dla mieszkańców, stanowi działanie na szkodę miasta. Jeśli idzie natomiast o wypłatę grudniowych pensji w urzędzie miasta, to decyzję o tym podjąłem wcześniej. Z punktu widzenia finansów miasta jest to bardzo korzystne. Między 6. a 9. każdego miesiąca przychodzą udziały z tytułu podatków, czyli budżet miasta dostaje duży zastrzyk finansowy. Chciałbym jednak podkreślić, że do obecnej sytuacji przyczynili się też radni opozycji dążący do tego, by w mieście nie było płynności finansowej, co mogłoby spowodować wprowadzenie komisarza. To radni uniemożliwili emisję obligacji założonych w projekcie budżetu na ten rok. Pieniędzmi z obligacji mieliśmy spłacić m.in. ponad 10-milionowy kredyt zaciągnięty w poprzednich latach, mieliśmy też zrealizować ważne dla miasta inwestycje. Kredyt został spłacony, rozpoczęliśmy też inwestycje, ale musieliśmy sięgnąć po pieniądze na działalność bieżącą. W związku z tym znowu pojawiły się pewne problemy, więc decyzja dotycząca pensji była jak najbardziej racjonalna.

Pytanie, czy tak samo oceniają to sami pracownicy urzędu…

– Pracownicy dostaną pensje o tydzień później, dostaną też premie przedświąteczne. Wszyscy tę decyzję zrozumieli. Także ze strony związków zawodowych nie było protestów. Cały temat został nagłośniony jedynie przez opozycję, która chce pokazać, że miasta nie stać na wypłaty.

A rewitalizacja? Nie jest zagrożona z powodu braku środków na wkład własny?

– Pieniądze na wkład własny zagwarantowane są w umowie z EBI. Realizujemy gminny program rewitalizacji zgodnie z założonym harmonogramem, od lipca składamy wnioski o dofinansowanie projektów inwestycyjnych i projektów społecznych. W sumie do listopada złożyliśmy 14 projektów infrastrukturalnych w ramach OSI na kwotę ponad 40 mln zł i 32 projekty „miękkie” na łączną kwotę ok. 44 mln zł.

Czytaj: Rewitalizacja warta miliony. Jak je mądrze wydać?

Kolejny zarzut dotyczy miejskich inwestycji. Można usłyszeć, że miasto mimo problemów finansowych inwestuje niekoniecznie w te sfery, w które powinno. Po co miastu kompleks sportowy Polonii Bytom? Padają sugestie, że ma pan słabość do tego klubu z racji sprawowania w nim przez lata funkcji prezesa i stąd takie decyzje.

– Miasto potrzebuje tej inwestycji. Dużo mówi się o rewitalizacji Bytomia w wymiarze społecznym, a nie ma innej dziedziny życia, która pozwala odciągnąć dzieci i młodzież od różnych zjawisk patologicznych tak bardzo jak sport. Jak chcemy to jednak osiągnąć, nie mając obiektów sportowych? Infrastruktura sportowa jest u nas w fatalnym stanie technicznym. Inne miasta, wcale nie bogatsze od Bytomia, inwestują w infrastrukturę sportową i to są bardzo dobre decyzje. U nas natomiast kwestionuje się taką inwestycję, choć wcale nie położyłaby ona finansów Bytomia. Mamy na nią zagwarantowane pieniądze w EBI, jest duża szansa na dofinansowanie z Ministerstwa Sportu. Tymczasem gdy byliśmy już na finiszu postępowania przetargowego, radni wykreślili ją z Wieloletniej Prognozy Finansowej, co było decyzją nieprzemyślaną, a politycznie wymierzoną we mnie. Jeżeli po referendum będę mógł dalej sprawować swoją funkcję, to będę chciał zorganizować sesję i porozmawiać merytorycznie o tej inwestycji. Myślę, że większość mieszkańców ją popiera. Przypominam, że miałem ją wpisaną do swego programu wyborczego, a zatem można powiedzieć, że mieszkańcy – wybierając mnie na prezydenta – zatwierdzili mój program.

W tym przypadku można przytaczać argumenty „za” i „przeciw”, ale pewnych spraw obronić się nie da. Sytuacja w Bytomskim Przedsiębiorstwie Komunalnym, którą ujawnił raport Deloitte, czy ujawniony przez media proceder zwożenia odpadów do Bytomia rzutują na obraz władz miasta.

– Jeżeli chodzi o raport firmy Deloitte, to właśnie ja nakazałem jego sporządzenie po tym, jak dotarły do mnie sygnały wskazujące, że w BPK może dochodzić do nieprawidłowości. Po jego sporządzeniu wspólnie z prezesem BPK podjąłem decyzję o przekazaniu raportu do prokuratury. Toczy się postępowanie i mam nadzieję, że wszystko zostanie wyjaśnione. Uważam, że w ramach nadzoru właścicielskiego postąpiłem słusznie. Odsunąłem od pracy w firmie osoby, które były za to odpowiedzialne. Jeżeli pewne osoby działały na szkodę spółki, to zostaną pociągnięte do odpowiedzialności. Na razie jednak nikomu nie zostały postawione zarzuty, więc kwestia przekroczenia prawa nie jest tutaj ewidentna i wstrzymałbym się z ferowaniem wyroków. Jeżeli chodzi natomiast o odpady, to ten problem dotyczy nie tylko Bytomia, ale całego regionu. W regionie jest wiele terenów poprzemysłowych, na których prowadzona jest rekultywacja, a przedsiębiorcy nie zawsze działają zgodnie z decyzjami i prawem. Dochodzi do nadużyć. Prawo na to pozwala, a walka z nieuczciwymi przedsiębiorcami jest dla samorządów z góry skazana na przegraną. Cieszę się więc, że problem został nagłośniony, choć jest wykorzystywany politycznie przeciwko mnie.

Czytaj: Były prezydent i zastępcy obecnego na nielegalnym wysypisku w Bytomiu. Jest zaproszenie dla marszałka. Czy samorządy mają związane ręce w takich sprawach?

Bo to prezydent miasta wydaje decyzje dotyczące działalności w sprawie odpadów…

– Te najważniejsze wydaje marszałek. 70 procent działalności dotyczącej odpadów niebezpiecznych odbywa się na podstawie decyzji wydanych przez marszałka. Ja przez pierwsze lata próbowałem na drodze administracyjnej podejmować działania, uchylałem decyzje wydane wcześniej przez prezydenta Bytomia, zawiadamiałem policję, WIOŚ i urząd marszałkowski. Wszystkie te działania przynosiły jedynie krótkotrwałe efekty. W lutym podjąłem decyzję o zleceniu śledztwa prywatnej firmie detektywistycznej. Opracowany raport pokazał, że w Bytomiu od wielu lat dochodziło do nielegalnego składowania i przetwarzania odpadów. Myślę, że jeśli organy ścigania poważnie podejdą do tych ustaleń, to Bytom niebawem pozbędzie się nieuczciwych przedsiębiorców, chociaż bez systemowych działań temat za kilka lat znowu wróci. Trzeba zmienić przepisy, zarówno jeśli chodzi o wymiar kar finansowych, jak i odpowiedzialność karną. Powinny także zostać powołane specjalne służby zaopatrzone w odpowiednie instrumenty prawne i przeznaczone tylko do walki z tym procederem i stojącymi za nimi zorganizowanymi grupami przestępczymi.

Ma pan jakiś plan B, gdyby po referendum okazało się, że przyjdzie się panu pożegnać z ratuszem?

– Ja sobie w życiu dobrze radziłem bez polityki i w odróżnieniu od niektórych dam sobie radę bez niej. Na razie nie zastanawiam się jednak nad przyszłością, raczej koncentruję się na bieżących sprawach miasta.