Fala nienawiści po śmierci Pawła Adamowicza. Można się było tego spodziewać - mówi Jarosław Flis

Teraz można mówić o większej aktywności policji i wręcz masowym zatrzymywaniu osób, które zastraszały prezydentów lub innych przedstawicieli organów publicznych. Komenda Główna Policji poinformowała, że tylko w okresie od 13 stycznia (data zamachu na Pawła Adamowicza) do 18 stycznia w całym kraju namierzono ponad 20 sprawców takich czynów. Policjanci zaznaczyli także, że w ostatnim czasie "zanotowano wzmożoną liczbę zgłoszeń od obywateli dotyczących obraźliwych wpisów internetowych i gróźb karalnych".

Część z podejrzanych trafiła nawet do aresztu. Chodzi m.in. o 35-letniego mężczyznę, który groził prezydentowi Radomia, 19-latka, który w internecie wyrażał nadzieję, że prezydenta Szczecina spotka "to samo", co Pawła Adamowicza, lub 24-latka zastraszającego prezydenta Olsztyna. Należy zaznaczyć, że wniosek o areszt zazwyczaj opiera się na przesłance, że "podejrzany może spełnić groźbę".

Niektórzy nie ograniczyli się do gróźb na portalach społecznościowych czy poprzez mejle. Sprawy takie dotyczą jednak mniejszych samorządów. W Oleśnicy do budynku starostwa wszedł mężczyzna, który chciał spotkać się ze starostą Janem Dżugajem. Kiedy dowiedział się, że akurat nie ma go w budynku, pokazał sekretarce zdjęcia swojego psa. Stwierdził, że "hoduje go, aby zagryzł starostę". Najbliższe trzy miesiące agresor spędzi w areszcie.

Osobistych gróźb, tylko dzięki nieobecności w urzędzie, uniknął także wójt gminy Kraśnik Mirosław Chapski. Spotkania z nim domagał się 80-letni mieszkaniec gminy. Sekretarce powiedział, że już kupił nóż komandoski. Później policja w jego domu znalazła jednak nie tylko nóż, ale także pistolety, rewolwery, karabin, ponad 140 sztuk amunicji oraz granaty. Przy okazji wyszło na jaw, że wiszą nad nim zarzuty związane z podejrzeniem o znęcanie się nad żoną. 

Fala nienawiści minie czy nie? Zdania są podzielone

- Mechanizm takich zachowań jest bardzo prosty. Część ludzi ma problemy i szuka w otoczeniu sposobu, jak je wyrazić. Zwróćmy uwagę, że każdy apel, aby nie zgłaszać fałszywych alarmów, kończy się większą liczbą fałszywych alarmów. Liczba pożarów traw rośnie po apelach strażaków o niewypalanie traw - mówi politolog prof. Jarosław Flis. - Każde takie wielkie wydarzenie jak w Gdańsku podpowiada różnym niezrównoważonym osobom, co trzeba robić. Jest to uciążliwe i przykre, nie można tego bagatelizować, ale da się z tym żyć. Miejmy nadzieję, że ten proces wkrótce się wyciszy - dodaje.

Jego zdaniem fala nienawiści wobec prezydentów polskich miast nie będzie stałym zjawiskiem i skończy się wraz z wybrzmieniem echa wydarzeń w Gdańsku. Nieco innego zdania jest Mieczysław Kieca, prezydent Wodzisławia Śląskiego. W połowie stycznia, tuż po ataku w Gdańsku, na jego służbową skrzynkę mejlową przyszła wiadomość z groźbami. Jej autor napisał, że prezydent powinien "oglądać się za siebie i dbać o rodzinę, bo wkrótce i jego aorta zostanie przebita".

I nie jest to pełna treść wiadomości. Jak naFacebooku napisał sam Mieczysław Kieca, nie chciał cytować całości ze względu na "drastyczną treść".

- Uważam, że fala nienawiści nie minie. Już w 2005 r., po śmierci Jana Pawła II, elity polityczne w Polsce zawiązały umowę narodową, że będzie lepiej. A nie jest. Język nienawiści jest celowo nakręcany, żeby zbić kapitał polityczny. Tym razem ofiarą padli samorządowcy - mówi Mieczysław Kieca. - Staramy się jednak podchodzić do tego rozsądnie. Nikt z nas nie ma zamiaru zamykać się w biurach czy jeździć opancerzonymi samochodami. Będziemy dalej wykonywać swoje zadania w samorządzie - zaznacza.

Nie wszyscy prezydenci się boją

Nie wszyscy prezydenci w równym stopniu przejmują się atakami nienawiści, nawet jeśli sami są na celowniku. Po ataku na Pawła Adamowicza głośno zrobiło się o "aktach politycznego zgonu", które Młodzież Wszechpolska wydała 11 prezydentom polskich miast. Prokuratura umorzyła postępowania, ale większość włodarzy zdecydowała się wnieść zażalenie na decyzję śledczych. Wyjątkiem był Piotr Krzystek, prezydent Szczecina, który nie poczuł się tym aż tak bardzo dotknięty. Redakcji PortalSamorządowy.pl nie udało się skontaktować z prezydentem Szczecina, ale jego zachowanie skomentował Wadim Tyszkiewicz.

- Uważam, że zrobił błąd. Na takie dowody siania nienawiści trzeba reagować. Mieliśmy już palenie kukieł polityków czy wieszanie ich portretów na szubienicach. Takie zachowania powinny być ścigane z urzędu. Ludziom takim jak morderca z Gdańska do działania wystarczy jeden impuls - twierdzi prezydent Nowej Soli. - Moim zdaniem Pawła Adamowicza zabiła właśnie nienawiść, która była hodowana dla ludzi rozchwianych emocjonalnie. Ludzi, którzy mało poważnie traktują rzeczy poważne - dodaje.

W czwartek 17 stycznia do urzędu miejskiego w Inowrocławiu przyszła wiadomość elektroniczna o tym, że w budynku podłożona jest bomba. Alarm okazał się fałszywy, ale jak wynikało z treści maila, jego autor miał w zamiarze "polować" na prezydenta miasta Ryszarda Brejzę. Sam Brejza w rozmowie z Onetem powiedział, że "był na tej samej liście, co Adamowicz".

- Zrównywanie takich przypadków jest dla mnie ryzykowne i nie do końca mi się podoba. Czym innym jest bowiem zrobienie z siebie ofiary, a czym innym grożenie komuś realnie - uważa prof. Jarosław Flis. - Z drugiej strony, to samorządowcom grożono. Trudno przewidzieć i ocenić adekwatną sytuację, jeśli nie przeżyło się czegoś podobnego - zaznacza.

Czy samorządowcy mają realne podstawy do strachu?

To pytanie zadaliśmy Wadimowi Tyszkiewiczowi i Mieczysławowi Kiecy.

- Moja żona twierdzi, że powinienem nosić gwiazdkę szeryfa. Zawsze gdy przemieszczam się po mieście, zwracam uwagę na nieobyczajne zachowania, wyrzucanie śmieci czy zbyt głośne przeklinanie. Zdarzało się, że z kimś się pokłóciłem, a nawet poszarpałem. Takich zdarzeń w ciągu 16 lat prezydentury miałem setki. Zawsze byłem odważny, ale po śmierci Pawła Adamowicza zacząłem się podświadomie bać. Ale jest to strach zgodny z przysłowiem, że najszybciej na wojnie ginie ten żołnierz, który nie boi się wcale. Teraz po prostu oglądam się za siebie - odpowiada Wadim Tyszkiewicz.

- Dobrze wiem, że sprawowanie funkcji publicznych zawsze jest związane z ryzykiem. Do tej pory miałem do czynienia z hejtem, nienawiścią czy atakami politycznymi. Po raz pierwszy jednak ktoś realnie zagroził nie tylko mnie, ale także mojej rodzinie. Nie pozwolę na to, nie zostawię tego bez odpowiedzi. Będę prowadził sprawę do końca, którym będzie - mam nadzieję - schwytanie i ukaranie sprawców - mówi Mieczysław Kieca.