Diety radnych w 2022 r. Stawki, kwota bazowa i nowy przelicznik

Kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe wynosi obecnie 1 789,42 zł. Tyle samo ma wynieść w przyszłym roku.
Na podstawie nowelizacji ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw zmienić ma się za to przelicznik – maksymalna dieta wyniesie 2,4, a nie jako obecnie 1,5 kwoty bazowej.
Problem w tym, że to uchwały rad gmin, powiatów i sejmików wyznaczają szczegółowe zasady wysokości czy terminów wypłat diet. Uchwały zaś odwołują się często do samej kwoty bazowej, a nie do jej przelicznika.

Z projektu budżetu państwa na 2022 r. wynika, że kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe pozostanie na obecnym poziomie, czyli 1 789,42 zł. To właśnie od niej zależy maksymalna wysokość diet radnych na wszystkich szczeblach samorządu.

Ale nie bezpośrednio – w tzw. ustawach samorządowych (o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym i o samorządzie województwa) przepisy odnoszące się do wysokości diet radnych mówią o przeliczniku w wysokości 1,5 kwoty bazowej. Ten właśnie przelicznik ma wzrosnąć do 2,4 kwoty bazowej na podstawie nowelizacji ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw.

Wielkość gminy i powiatu ma znaczenie

Przypomnijmy prezydent Andrzej Duda podpisał 30 września nowelizację ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Ustawa została ogłoszona w Dzienniku Ustaw 10 października ( Dz.U. z 2021 r., poz. 1834), a jej przepisy weszły w zżycie 1 listopada.

Zgodnie z nowelizacją radni największych gmin powyżej 100 tys. mieszkańców oraz sejmików województw będą mogli pobierać miesięcznie maksymalnie 4 294,61 zł (obecnie to 2 684,13 zł ).

W przypadku gmin o liczbie mieszkańców między 15 i 100 tys., gdzie dieta nie może być wyższa niż 75 proc. ww. kwoty, mowa o 3 220,96 zł (obecnie to 2 013,10 zł); natomiast w najmniejszych gminach wskaźnik ten wynosi 50 proc., co daje 2147,30 zł (obecnie 1 342,07 zł.)

Nieco inaczej sytuacja wygląda w powiatach, choć i tu znaczenie ma liczba mieszkańców. Radnemu takiej jednostki samorządu terytorialnego przysługują miesięczne diety w maksymalnej dopuszczanej przepisami wysokości jeżeli powiat liczy sobie ponad 120 tys. mieszkańców. Tam, gdzie liczba mieszkańców mieści się w przedziale 60-120 tys., dieta nie może przekroczyć 85 proc. wspomnianej kwoty czyli 3650,42 (obecnie 2 281,51 zł). Z kolei radni powiatów poniżej 60 tys. mieszkańców pobierać mogą diety będące równowartością 70 proc. maksymalnej kwoty, czyli 3006,23 ( 1 878,89 zł).

W województwach dieta radnych sejmiku nie zależy od wielkości regionu.

Decydujące uchwały o dietach

Jednak o konkretnej wysokości miesięcznego uposażenia decydują zarówno w gminach, powiatach, jak i województwach sami radni. W uchwałach tych jest mowa o zależności diet od funkcji, o terminach wypłat diet, ale też ich wysokościach. I to te uchwały będą kluczowe. Okazuje się, że nawet po wejściu w życie nowelizacji ustawy nie wszyscy radni będą mogli cieszyć się z podwyżek. Przynajmniej nie od razu.

- Jeśli kwota bazowa w ustawie budżetowej się nie zmieni, u nas z automatu też się nic nie zmieni. W naszej uchwale jest mowa o maksymalnej stawce wynoszącej półtorakrotność kwoty bazowej. By podnieść diety, musielibyśmy zmienić tę uchwałę – mówił nam we wrześniu Andrzej Dec, przewodniczący Rady Miasta Rzeszowa. – Niewykluczone, że i takie głosy wśród radnych się pojawią, ale póki co o tym nie rozmawialiśmy – dodał Jak podkreślał, to raczej praktyka dużych miast, by tak kształtować w uchwałach widełki diet, by były jak najbardziej zbliżone do ustawowych maksimów . – Ale faktem jest, że praca radnego w Warszawie czy w innym dużym mieście jest bardziej wymagająca - komentował.

Średnia dieta minimalna?

W lepszej sytuacji, jeśli chodzi o szybkość ewentualnych podwyżek, są np. radni powiatu cieszyńskiego. Uchwała tamtejszej rady powiatu ustalająca stawki radnych odnosi się do maksymalnych ustawowych kwot. A jako że jest to powiat duży (ponad 178 tys. mieszkańców), to i podwyżki będą spore.

- U nas podwyżki będą niejako z automatu – mówił nam Stanisław Kubicius, przewodniczący rady powiatu cieszyńskiego. - Nie można jednak wykluczyć, że pojawią się ruchy, inicjatywy obniżające diety, bo są to dość znaczne podwyżki. To będzie wymagało rozmów klubowych - dodał.

Dieta zwykłego radnego powiatu cieszyńskiego wynosi 41 proc. diety maksymalnej, dla przewodniczącego komisji to 51 proc., a w przypadku wiceprzewodniczącego rady 57 proc. Zaś 100 proc. maksymalnej diety otrzymuje przewodniczący rady oraz radny pełniący nieodpłatnie funkcję członka zarządu powiatu.

Stanisław Kubicius, będący radnym już od sześciu kadencji, podkreślał jednak, że wysokość kwot bazowych, a tym samym diet radnych nie zmieniała się w naszym kraju od wielu lat.

- Te kwoty jeśli już się zmieniały, to bardzo nieznacznie. Zmienił się za to poziom wynagrodzenia w gospodarce. 20 lat temu maksymalna dieta radnego wynosząca 2,5 tys. zł stanowiła 5-krotność płacy minimalnej. Owszem, były to wtedy diety zbyt wysokie, nieuzasadnione wręcz, ale dziś? Jak popatrzymy na dzisiejsze realia i fakt, że od od stycznia minimalna pensja w kraju będzie wynosić 3 tys. zł, to widać, że średnia dieta będzie poniżej minimalnej pensji - podsumował.