Oszczędności oszczędnościami, a diety radnych w górę

Inicjatywę wsparł także do niedawna przewodniczący lubartowskiej rady Jacek Tomasiak, który akurat był przeciwny podwyżce. Kosztowało go to we wrześniu utratę funkcji. Za odwołaniem Tomasiaka zagłosowało aż 18 z 21 radnych, którzy w uzasadnieniu do projektu uchwały w tej sprawie zarzucili mu m.in. brak bezstronności i obiektywizmu.

Czytaj też Kiedy radnemu nie przysługuje dieta?

- Jacek Mikołaj Tomasiak w ostatnim okresie podjął działania zmierzające do odwołania Rady Miasta Lubartów w referendum lokalnym. Za pomocą dostępnych mu środków medialnych dyskredytuje jej prace oraz zaprzestał współpracy z organem wykonawczym, czyli burmistrzem miasta, w celu harmonijnego realizowania spraw naszego lokalnego samorządu – czytamy w uzasadnieniu.

Tomasiak i członkowie Komitetu Społecznego „Wspólny Lubartów” 31 października złożyli w lubelskiej delegaturze Krajowego Biura Wyborczego wniosek referendalny z podpisami mieszkańców. Zebrali ich ok. 3000, ale co do kilkuset sami mieli wątpliwości. Mimo to pozostało ich i tak blisko pół tysiąca więcej niż trzeba było zebrać zgodnie z przepisami. Problem w tym, że właśnie tyle, a nawet nieco więcej podważył komisarz wyborczy.

Komisarz odrzucił wniosek. Zdecyduje sąd

Po wezwaniu komisarza 21 listopada inicjatorzy złożyli wniosek ponownie, składając także 246 kart z zadeklarowanymi 2117 podpisami poparcia. W trakcie weryfikacji uznano, że 479 zawiera uchybienia. Komisarz wyliczył, że w trzech przypadkach chodziło o brak podpisu, w 141 pozycjach jest wadliwie podane imię lub nazwisko, w 195 pozycjach wadliwie podany adres, w 100 wadliwie podany nr pesel, a w 40 przypadkach wadliwie podano datę poparcia lub osoba nie figurowała w stałym rejestrze wyborców miasta Lubartów.

- Na jednej z kart odnaleziono dane osoby zmarłej w 2012 roku. Dodatkowo, w toku weryfikacji, stwierdzono częściową tożsamość danych na kartach, tzn. powtórzone są te same dane osobowe w 69 przypadkach – poinformował dodatkowo w piśmie do grupy inicjatywnej komisarz wyborczy w Lublinie Krzysztof Marek Niezgoda. – Wniosek o przeprowadzenie referendum powinno podpisać co najmniej 1754 wyborców, zaś przedłożony wniosek nie zawiera wymaganej liczby prawidłowo złożonych podpisów – podkreślił.

Na wniesienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie czas był do 17 grudnia. Kiedy kilka dni temu rozmawialiśmy z Jackiem Tomasiakiem, to zapewniał, że skarga jest już gotowa i będzie złożona.

- Sąd najwyższy wyrażał już opinie, że nie można podważać wniosku o referendum z powodu nieczytelności, jeśli wniosek jest kompletny. Komisarz nie poszedł jednak tą drogą – powiedział nam Jacek Tomasiak. – W czwartek 12 grudnia pojechaliśmy do komisarza i poprosiliśmy o wgląd do akt, ponieważ w piśmie nie wskazał konkretnie, przy których wpisach doszło do nieprawidłowości. Niestety o dziwo komisarz odmówił nam wglądu do dokumentów. Naszym zdaniem naruszone zostały w ten sposób podstawowe konstytucyjne uprawnienia przysługujące członkom komitetu i mieszkańcom, którzy wystąpili z taką inicjatywą – podkreślił.

W sprawie chodzi o niuanse, ale te niuanse mają bardzo duże znaczenie, ponieważ jeśli sąd uzna stanowisko komisarza, to zabraknie kilkudziesięciu podpisów poparcia, żeby referendum mogło się odbyć. Zaraz po złożeniu wniosku mówiło się, że referendum może odbyć się w trzecim tygodniu stycznia 2020. Teraz – pod warunkiem, że WSA uzna skargę inicjatorów – może zostać zorganizowane raczej nie wcześniej niż w połowie lutego.

- Liczba zebranych podpisów świadczy o tym, że mieszkańcy są zbulwersowani i chcą tego referendum. Przykład Bałtowa sprzed trzech tygodni pokazuje, że ono może się udać – stwierdził były przewodniczący lubartowskiej rady.

Lubartów to najbardziej jaskrawy przykład, jak duże niezadowolenie wśród społeczności lokalnej mogą wywołać podwyżki diet radnych w dobie ciągłego mówienia o konieczności oszczędzania i trudnych czasach dla jst. A przecież właśnie problemami finansowymi samorządy często tłumaczą decyzje o podnoszeniu opłat dla mieszkańców.

Diety wzrosły jednak w ostatnich miesiącach nie tylko w Lubartowie.

Podwyżki w Dębicy i "połowicznie" w gminie Zamość

W październiku podwyżkę diet o ok. 100 proc. uchwalili radni gminy Dębica (podkarpackie). Pobory przewodniczącego rady wzrosły o 600 zł i wynoszą teraz 1820 zł. Około 1000 zł wynoszą po podwyżce diety wiceprzewodniczących rady i szefów komisji. Podczas tej samej sesji rada uchwaliła też podwyżki dla sołtysów – z 300 na 550 zł.

Uzasadnienie nie było oryginalne. Przewodniczący rady Piotr Żybura, który był także inicjatorem podwyżki, wyjaśnił podczas obrad, że zarówno w przypadku radnych, jak i sołtysów, uposażenia nie były podnoszone już od 12 lat.

Zobacz też Diety radnych w 2019 r. Kwota bazowa kluczowa, ale to nie automat.

W gminie wiejskiej Zamość (lubelskie) podwyżki diet radnych nie było, za to podniesiono je niedawno sołtysom – z 370 do 500 zł. Sęk w tym, że aż ośmiu radnych to jednocześnie sołtysi. Pod względem prawnym dozwolone jest łączenie tych funkcji, jednak niektórym mieszkańcom nie jest to w smak, dlatego zaapelowali do radnych – sołtysów, żeby takiego łączenia zaprzestali.

- Można dla przykładu wyobrazić sobie sytuację, w której członek Rady Gminy będący jednocześnie członkiem komisji rewizyjnej Rady Gminy, dokonuje analizy złożonej przez mieszkańca skargi na działalność sołtysa. Siłą rzeczy, dopuszczając do takiej sytuacji, zwiększamy stopień zagrożenia stronniczością działań osób, które piastują jednocześnie stanowisko w Radzie Gminy oraz w jednostce pomocniczej gminy – zwrócił uwagę autor pisma.

Najpierw obniżyli, potem podnieśli

Gorąco było też kilka miesięcy temu w świętokrzyskiej gminie miejsko-wiejskiej Koprzywnica. W maju rada miejska podjęła decyzję o obniżeniu sobie diet do 600 zł – z powodu trudnej sytuacji finansowej gminy, zmagającej się m.in. z kosztowną budową kanalizacji sanitarnej.

Najmocniej obniżkę odczuł przewodniczący, któremu uposażenie spadło z 980 zł. W przypadku wiceprzewodniczących obniżka wyniosła 300 zł, a szeregowych radnych 100 zł. Jednocześnie zaapelowano do władzy wykonawczej, żeby w ramach zaoszczędzonych pieniędzy podnieść diety sołtysom. I tak się stało, choć podwyżki były w tym przypadku symboliczne – o 30 zł (z 250 zł miesięcznie).

Sprawdź Dieta radnych to nie wynagrodzenie. Dotyczy to także przewodniczących rad.

Problem w tym, że wojewoda świętokrzyski uchylił uchwałę, wytykając radnym, że nie określili, dlaczego wszyscy mają otrzymywać diety w tej samej wysokości, choć pełnią różne funkcje.
Na sierpniową sesję trafił więc projekt uchwały złożony przez przewodniczącego Marka Kubickiego, które przewidywał zróżnicowanie wysokości diet i podniesienie ich dla przewodniczących. W myśl nowej propozycji, szef rady miałby otrzymywać 900 zł, jego zastępcy 800 zł, a przewodniczący komisji stałych po 650 zł. Tylko obniżone trzy miesiące wcześniej diety szeregowych radnych miały pozostać bez zmian (600 zł).

Doszło do ostrej wymiany zdań. Niektórzy radni, niegodzący się na tak znaczące różnice wobec wcześniejszej uchwały, sugerowali, żeby zróżnicowanie diet z uwagi na pełnione funkcje było symboliczne. Część sołtysów zbulwersowanych działaniami radnych zrzekła się natomiast swoich symbolicznych podwyżek. Mimo to projekt uchwały został przegłosowany.

O braku wstydu i honoru w Mielcu

We wrześniu – po długiej dyskusji – diety podnieśli sobie radni gminy wiejskiej Mielec (podkarpackie). Ponownie uzasadniano taką decyzję faktem, że uposażenia tutejszych radnych bardzo długo pozostawały bez zmian. Podwyżka wyniosła ponad 300 zł.

- Podstawę do ustalenia wysokości diet stanowi półtorakrotność kwoty bazowej określonej corocznie w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe – czytamy w uzasadnieniu uchwały.

Kwota bazowa to 1789,42 zł, a więc jej półtorakrotność to 2684,13 zł. Zgodnie z nowym ryczałtowym systemem naliczania diet mieleckim radnym, w przypadku przewodniczącego ustalono 50 proc. półtorakrotności (1342 zł), wiceprzewodniczącego 40 proc. (1073 zł), przewodniczącym komisji 35 proc. (939,4 zł), wiceprzewodniczącym komisji i członkom komisji 30 proc. (805,2 zł).

Dla szefa rady wysokość uposażenia pozostała na razie bez zmian. W przypadku wiceprzewodniczących wcześniej diety wypłacane były tylko za udział w sesji i komisji (po 360 zł miesięcznie), a ponieważ zwykle w miesiącu jest po jednym posiedzeniu, to na ogół otrzymywali 720 zł. Przewodniczący komisji wcześniej mieli po 270 zł za sesję i komisję (czyli 540 zł miesięcznie), pozostali radni natomiast po 240 zł (czyli 480 zł na miesiąc).

Największą krytykę zafundował swoim kolegom radny Mariusz Kawalec, który podkreślał, że na drobne zakupy i zadania ciągle brakuje w gminie środków finansowych, tymczasem radni lekką ręką przyznają sobie tak pokaźne podwyżki.

- A z wielkim problemem sołtysom daliśmy 150 złotych. Czy to jest w porządku? Czy wy, szanowni państwo, nie macie wstydu? Czy nie macie honoru? Umiaru? - pytał na sesji radny Kawalec.

Była ostra wymiana zdań m.in. z przewodniczącym rady, ale podwyżki i tak przegłosowano.

- Uważam, że te pieniądze należą się radnym. Uzasadnienie? Jest proste. Moim zdaniem za pracę radnych należy się ta podwyżka. Jeżeli niektórzy radni uważają, że podwyżka jest za duża, można te pieniądze przekazać na cele charytatywne – powiedział wiceprzewodniczący Piotr Gamracy.