Gminy będą walczyć o fotoradary. Nawet w Trybunale Konstytucyjnym

Potwierdzają to statystyki. Bo choć fotoradarów przez lata przybywało, to liczba mandatów spadała.   – Nasze prognozy tegorocznych wpływów z fotoradarów okazały się mocno przeszacowane – przyznaje Wiesława Dróżdż, rzeczniczka Ministerstwa Finansów. Kwotę prognozowanych 1,5 mld zł trzeba było zweryfikować na 80 mln zł, czyli aż 17-krotnie mniej.

Jak oblicza GDDKIA, jeszcze rok, półtora roku temu jeden fotoradar wykonywał ok. 60 zdjęć na dobę, dzisiaj ta liczba spadła do około 20.

Mało czasu na zamiany

Straty finansowe to tylko część problemów z nową ustawą, gminy narzekają także, że wprowadzając zmiany, nie dano im odpowiedniej ilości czasu na ich wprowadzenie w życie.

– Mamy takie kuriozum, że nie tylko odebrano nam prawo do pobierania opłat z mandatów, ale chce się jeszcze wprowadzić zarządzenie, że od 1 stycznia nie możemy także egzekwować mandatów, które zostaną wystawione jeszcze w 2015 roku – mówi Kuliński.

Jego zdaniem powinien być wprowadzony 6-miesięczny okres przejściowy. Jak tłumaczy, przetwarzanie danych to okres ok. miesiąca, do tego dochodzi czas na odwołania i ponaglenia dla kierowców, którzy ociągają się z płaceniem mandatów.

– Tak naprawdę nie wiemy, czy wyłączać fotoradary już dzisiaj, czy jednak pracować do końca roku. Może się jednak okazać, że przez kilka miesięcy działaliśmy na próżno, bo ustawa z dnia na dzień ucina nam możliwości egzekucyjne. W tym nie ma logiki – podkreśla.

Samorządowcy dodają również, że w związku z posiadaniem radarów gminy ponoszą także spore koszty

– Sam zakup fotoradaru aż tak wielkim wydatkiem nie jest, ale kosztuje obsługa – mówi Kuliński. – Te wydatki rosną także z tego tytułu, że ludzie nie chcą płacić, trzeba wysyłać ponaglenia, pisma, a to wymaga kolejnych etatów.

Dlatego nie wszystkie gminy zrobiły dobry interes na kupnie fotoradarów. Część ma wręcz problem, z którym nie potrafią sobie poradzić. Od pewnego czasu urządzenia próbują się np. pozbyć Słubice.

Fotoradar kosztował ok. 60 tys. zł., ale jak policzono, trzeba do niego dokładać. Burmistrz Tomasz Ciszewicz tłumaczył, że wpływy wynosiły 70 tys. zł rocznie, a koszty związane z obsługą, egzekucją grzywien i procesami sądowymi wynosiły ponad 150 tys. zł. Jak się jednak okazuje, pozbyć się urządzenia nie jest łatwo.

– Ja nie mogę go wystawić na sprzedaż. Sprawdziliśmy przepisy i niestety nie istnieje coś takiego jak wtórny handel fotoradarami, bo nie jest to towar jak każdy inny. Urządzenie jest sprawne, ma zastrzeżone oprogramowanie, dysk twardy, którego nie można ot tak sobie wyczyścić – mówi burmistrz Gazecie Prawnej.

W tej sytuacji urządzenie prawdopodobnie trafi na … aukcję Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Wobec nowych przepisów gminy, które miały zamiar zakupić kolejne fotoradary, zmieniają plany:

– Byliśmy blisko podjęcia takiej decyzji, długo to kalkulowaliśmy, bo wiadomo, że to są koszty – mówi wójt jurajskiej gminy Olsztyn Tomasz Kucharski. – Wobec decyzji, jakie zapadły, nasz pomysł jest oczywiście nieaktualny.

Plany zakupu trzech kolejnych urządzeń rejestrujących pojazdy przejeżdżające na czerwonym świetle miała także Bielsko-Biała.

Instalacja miała być częścią Inteligentnego Systemu Transportu na najbardziej niebezpiecznych bielskich skrzyżowaniach. W tej chwili pomysł jest w zawieszeniu, bo nie wiadomo, kto miałby obsługiwać urządzenia:

– Tak naprawdę w tej chwili jedyną instytucją, która mogłaby przejąć zarządzanie takimi urządzeniami, jest Inspekcja Transportu Drogowego. Nie wykluczamy więc, że właśnie ona będzie się tym od stycznia zajmować – wyjaśnia Tomasz Ficoń, rzecznik bielskiego ratusza, portalowi bielsko-biala.pl .

Co z unijnymi dotacjami?

Pojawiają się także opinie, że gminy mogą również stracić środki unijne, które pozyskały na infrastrukturę.

Zdaniem radcy prawnego Rafała R. Kasprzyckiego ustawa jest niezgodna z konstytucją, a w trakcie procedowania ustawy popełniono szereg poważnych błędów.

– Nie zbadano kwestii związanych z finansowaniem przedsięwzięć ze środków unijnych. Chodzi tu w szczególności o duże inwestycje w infrastrukturę np. w Poznaniu czy Trójmieście, gdzie wydawane były setki milionów złotych ze środków unijnych, a warunkiem było między innymi to, że urządzenia będą wykorzystywane przez beneficjentów, czyli przez gminy, do kontroli ruchu drogowego – mówi Mondaynews Kasprzycki.

Nie wszyscy mają problem

Problem fotoradarów i nowej ustawy dotyczy jednak tylko części gmin i nie da się ukryć, że najpoważniejszy jest w małych ośrodkach:

– Myślę, że dotyczy to głównie tych małych gmin, które uczyniły z tego tytułu znaczące źródło wpływów do budżetu, sięgające kilkudziesięciu procent, wiadomo powszechnie, że takie gminy były – mówi Wojciech Długoborski, prezes Unii Miasteczek Polskich.

Jego zdaniem dla większych JST wpływy z mandatów nie są tak istotne.

– Inną sprawą – dodaje Długoborski – jest to, czym się kierowano przy podjęciu takiej decyzji. Ja tego nie wiem, ale może chodziło o to, że gminy zbytnio nadużywały swoich praw wobec kierowców, a może jednak poszło o pieniądze, które zamiast do państwa trafiały na konta gmin i ktoś uznał, że tak być nie powinno?

Jeszcze innym problemem zdaniem prezesa Unii Miasteczek Polski jest to, jak zmiana ustawy wpłynie na bezpieczeństwo.

– Mam nadzieję, że o tym pomyślano, dzisiaj jednak to trudno ocenić, tak naprawdę skutki tej zmiany poznamy dopiero w praktyce – dodaje Długoborski.