Samorządy czeka "emocjonująca" jesień. Problemy się nawarstwiają

Podczas seminarium Forum Rozwoju Lokalnego pt. „Finansowanie rozwoju miast w warunkach destabilizacji” prezydent Lublin Krzysztof Żuk podkreślił, że jeżeli samorządy wspólnie z rządem nie pochylą się nad uwarunkowaniami dotyczącymi potencjału rozwojowego jst, to dojdzie do utraty znaczących dochodów budżetu państwa.

• Według Krzysztofa Żuka istnieje poważne zagrożenie, że w znacznej części miast, które były lokomotywami rozwoju lokalnego, nadwyżki operacyjnej może niedługo nie być.
• - Jeśli wspólnie z rządem nie pochylimy się nad uwarunkowaniami dotyczącymi potencjału rozwojowego samorządów, to znajdziemy się w sytuacji nie tylko blokowania inwestycji w wymiarze lokalnym i regionalnym, ale również utraty znaczących dochodów budżetu państwa – zauważył prezydent Lublina.
• - Najbliższe miesiące powinny rozstrzygnąć kwestię, co od 2023 r. jst będą realizować: zadania inwestycyjne czy bieżące finansowanie usług publicznych. W tym drugim przypadku oznacza to, że jst stają się radami narodowymi stopnia podstawowego - dodał.

Pełniący także funkcję wiceprezesa Związku Miast Polskich Krzysztof Żuk przypomniał, że od dawna samorządowcy przekonują rząd, że obraz stanu finansów samorządowych i możliwości rozwojowych, jaki wyłania się z analizy danych, nie jest optymistyczny.

Dostrzegła to Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), która zarekomendowała dla
rządu i wszystkich samorządów konieczność „wzmocnienia koordynacji pomiędzy jst a rządem, w szczególności MF, w celu wspólnego rozwiązywania problemów średnioterminowej polityki budżetowej na wszystkich szczeblach administracji”.

Zdaniem prezydenta Lublina nie udało się tego zrobić.

- To jest dla nas jedno z głównych obciążeń i głównych ryzyk. Stąd postulaty, które Krajowa Polityka Miejska adresuje do nas – samorządów, pozostają ciągle aktualne i jednocześnie trudno realizowalne – zauważył.

Zobacz Sebastian Skuza: samorządy dostaną rekompensaty na równoważenie budżetów w 2023 r.

Drastyczne obniżenie lub wręcz zanik nadwyżki operacyjnej

Według niego istnieje poważne zagrożenie, że w sporej części miast napędzających w ostatnich latach rozwój lokalny, nadwyżki operacyjnej może niedługo nie być.

- A jeśli patrzymy na potencjał rozwojowy JST, to na niego składają się te trzy elementy: po pierwsze potencjał własny, czyli nadwyżka operacyjna. Jeśli ona będzie malała czy w ogóle jej nie będzie, to zapomnijmy o tym, że będziemy finansowali rozwój lokalny. Po drugie – wsparcie zewnętrzne – czyli pomijając już KPO mówimy tutaj o funduszach europejskich w postaci dotacji. I wreszcie po trzecie – finansowanie zwrotne uzależnione od zdolności kredytowych i tu trzeba wrócić do nadwyżki operacyjnej, która będzie tu podstawowym uwarunkowaniem – wyjaśnił.

Wraz z malejącym potencjałem rozwojowym, następuje rosnący poziom oczekiwań mieszkańców, którzy domagają się szybszej modernizacji, szybszej rozbudowy infrastruktury. Są też potrzeby wynikające z przepisów polskiego oraz prawa unijnego prawa, dotyczącego np. szeroko rozumianej gospodarki miejskiej, jak oczyszczanie miasta, transport itd.

- Wniosek wypływający z tych wszystkich dzisiejszych dyskusji jest jeden: jeśli rzeczywiście wspólnie razem z Ministerstwem Finansów i całą być może stroną rządową nie pochylimy się nad uwarunkowaniami dotyczącymi tego potencjału rozwojowego samorządów, to znajdziemy się w sytuacji nie tylko blokowania inwestycji w wymiarze lokalnym i regionalnym, ale również utraty znaczących dochodów budżetu państwa. Brak bowiem inwestycji oznacza mniejszy PIT, CIT, mniejszy VAT – zaalarmował Krzysztof Żuk.

Czytaj Pandemię przeszły suchą stopą. Wojna i inflacja to inna para kaloszy.

Będzie emocjonująca jesień? „Braku możliwości zrównoważenia części bieżącej budżetu”

Prezydent uważa, że rząd powinien ponownie przeanalizować propozycje jst w sprawie zwiększonego udziału w PIT, kształtowania dochodów własnych czy też struktury subwencji rozwojowej.

- Jeśli nie podejmiemy szybkich działań związanych z poluzowaniem reguł opisanych w artykule 242 i 243, to nadchodząca jesień będzie jeszcze dodatkowo emocjonująca w kontekście braku możliwości zrównoważenia bieżącej części budżetu i oczywiście w kontekście spłaty długu, patrząc oczywiście na podwyższanie stóp procentowych i rosnące szybko koszty obsługi zadłużenia – argumentował.

Dodał, że w podstawowym dokumencie, jakim jest strategia rządu, zakłada się aktywny udział jst w finansowaniu inwestycji w wymiarze lokalnym i regionalnym. Ale do tego trzeba utrzymać tą samodzielność finansową, którą samorządy miały wcześniej.

Utrata zdolności rozwojowej i powrót do lat 80-tych

Włodarz Lublina zauważył, że zasada stabilności i pewności źródeł dochodów jako podstawowa zasada w finansach publicznych, bez znaczącego udziału dochodów własnych i bez właściwej struktury subwencji rozwojowej dla tych jst, które nie mogą mieć tych dochodów, tak jak np. miasta na prawach powiatu, będzie oznaczała ryzyka utraty zdolności rozwojowej.

- Najbliższe jeśli nie tygodnie, to miesiące powinny rozstrzygnąć kwestię, co od przyszłego roku samorządy będą realizować: zadania inwestycyjne czy zadania w wymiarze bieżącego finansowania usług publicznych, co w tym drugim przypadku oznacza, że powoli stajemy się radami narodowymi stopnia podstawowego, jak było to pod koniec lat 80. XX wieku. Oby to się nie sprawdziło – podsumował.

Czytaj też Porozumienie w sprawie KPO zostało zawarte. Kiedy wypłaty?

Podobał się artykuł? Podziel się!