Odszkodowania za hałas blokują lotniska. W Warszawie roszczenia na 90 mld zł

Zdaniem prezesa Portu Lotniczego Poznań-Ławica w Poznaniu sądy i biegli rzeczoznawcy z założenia zakładają, że występuje spadek wartości nieruchomości, mimo braku zapisów dotyczących ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości. Wśród sędziów często występuje przekonanie, iż odszkodowanie z tytułu spadku wartości nieruchomości jest należne za sam fakt wprowadzenia strefy ogranicznego użytkowania, tym samym brak jest badania, w jaki sposób zostało ograniczone prawo własności w związku z wprowadzaniem OOU.

– W okolicach Poznania funkcjonuje baza w Krzesinach, jest to baza myśliwców F-16. I w tamtym przypadku zrozumiałą jest utrata wartości, ponieważ rozpoczęcie bazowania tam myśliwców F-16 mogło wpłynąć na wartość nieruchomości w okolicy. Jednak Lotnisko Poznań-Ławica zostało otwarte prawie 100 lat wcześniej, dlatego jak można orzekać o spadku wartości nieruchomości w pobliżu? – zastanawia się Mariusz Wiatrowski.

Jak tłumaczy prezes Wiatrowski, znamienna jest też sytuacja związana z odszkodowaniami z tytułu dostosowania standardów akustycznych w lokalu. Obecne przepisy pozwalają, by nie przedstawiać faktur, a otrzymane odszkodowanie można wydać wedle uznania. Orzecznictwo w tym wypadku mówi „szkodą jest wskazany w OOU obowiązek akustycznego dostosowania budynków”. Obowiązek, który nie ma terminu, sankcji ani możliwości wyegzekwowania.

Port Lotniczy w Poznaniu wypłacił dotychczas, tytułem wszystkich odszkodowań, wraz z odsetkami i kosztami sądowymi, kwotę 70 mln zł. Warto zaznaczyć, że wartość inwestycji, od których te odszkodowania są liczone, wyniosła 260 milionów zł. Wybudowano nowy terminal, drogę kołowania i płyty postojowe dla samolotów. To były inwestycje oddane przed mistrzostwami Euro 2012. Niestety kwota odszkodowań może wzrosnąć nawet dwukrotnie, co spowoduje, że wartość inwestycji sztucznie wzrośnie do kwoty 400 mln zł.

W Gdańsku i Krakowie robią to inaczej

Nie tylko lotnisko w Poznaniu ma ten problem. W Gdańsku roszczenia szacowane są na 1 mld zł, a w Warszawie mieszkańcy okolicy Lotniska Chopina łącznie żądają astronomicznej kwoty 90 mld zł (szacunki Ministerstwa Infrastruktury). Dla porównania tyle rocznie kosztuje utrzymanie służby zdrowia w naszym kraju.

Jednak gdańskie sądy orzekają inaczej niż poznańskie. We wrześniu tego roku sąd oddalił powództwo mieszkańca Rębiechowa, który domagał się od gdańskiego lotniska 76 tys. zł odszkodowania. Twierdził on bowiem, że o taką kwotę spadła wartość jego gospodarstwa z domem mieszkalnym, która znalazła się w Obszarze Ograniczonego Użytkowania. Ustanowił go w 2016 roku Sejmik Województwa Pomorskiego.

– Właściciel gruntu i jego pełnomocnik dowodzili, że w wyniku utworzenia OOU zostało ograniczone prawo do dysponowania nieruchomością – wyjaśniała Agnieszka Michajłow z Działu Analiz Ekonomicznych i Marketingu portu lotniczego w Gdańsku.

Sąd miał na ten temat inne zdanie. – Sąd oddalił powództwo w całości, mając na uwadze, że na skutek uchwały nie uległa zmianie kwestia dotycząca korzystania z nieruchomości, tym samym trudno mówić o spadku wartości tejże nieruchomości – powiedział sędzia Mariusz Bartnik ogłaszając wyrok.

Kraków Airport z kolei zainicjował rozwiązanie mające na celu poprawę jakości życia mieszkańców wokół lotniska. – Jesteśmy w trakcie  realizacji "Programu poprawy komfortu akustycznego mieszkańców Obszaru Ograniczonego Użytkowania dla lotniska Kraków-Balice", w ramach którego mieszkańcy mogą skorzystać ze wsparcia przy wymianie stolarki o podwyższonej izolacyjności akustycznej. Wsparcie obejmuje koszty zakupu nowej zewnętrznej stolarki wraz z kosztami demontażu dotychczasowej stolarki i montażu nowej, stanowiącej odpowiednik stolarki określonej w przeprowadzonej w ramach oceny merytorycznej inwentaryzacji budowlanej – wyjaśnia Radosław Włoszek, prezes Kraków Airport,

W trakcie naboru, przeprowadzonego na przełomie marca i kwietnia tego roku, wpłynęło do Kraków Airport 208 wniosków, które poddano ocenie formalnej zgodnie z regulaminem programu. Pozytywną ocenę dostało 112 wniosków.

Prezes krakowskiego portu zapewnia, że część mieszkańców już docenia zalety nowej stolarki okiennej. Pomiar akustyczny oraz inwentaryzacja zgłoszonych do programu budynków przeprowadzane były na koszt lotniska. „Program poprawy komfortu akustycznego dla mieszkańców Obszaru Ograniczonego Użytkowania dla Lotniska Kraków-Balice” został przygotowany w oparciu o doświadczenie zebrane w trakcie dwóch pilotażowych edycji programu. Lotnisko planuje już kolejne edycje programu.

Władze Portu Lotniczego Pozna-Ławica zaznaczają, że po wprowadzeniu OOU w 2012 roku lotnisko również zaproponowało mieszkańcom, że do końca 2015 roku zapłaci odszkodowania za przywrócenie klimatu akustycznego wewnątrz budynków mieszkalnych. Nieoficjalnie mówi się, że ktoś namówił mieszkańców, by walczyli o odszkodowania za spadek wartości nieruchomości. Wtedy nie było wiadomo, na czym mieszkańcy będą opierać swoje dowody, ponieważ żadnego spadku rynek nieruchomości w tej lokalizacji nie odnotował. 

Zdaniem Mariusza Wiatrowskiego za ponad 90 proc. wypłat z tych prawie 70 mln zł, które już wypłaciło lotnisko, odpowiadają opinie sporządzone przez trzech biegłych sądowych, podczas gdy na liście biegłych sądowych jest ok. 60 nazwisk, a rzeczoznawców majątkowych działających na tym rynku jest kilkakrotnie więcej.

Prezes poznańskiego portu apeluje o wprowadzenie nowych rozwiązań prawnych, które będą zapobiegały wypłacaniu nienależnych świadczeń, a także o wprowadzenie mechanizmów kontrolnych nad całym procesem zabezpieczającym przed skutkami mieszkania w sąsiedztwie portów.